ROMANANÊ DENIZ GUNDUZÎ DE TEMAYA MERGÎ

Authors : Pınar Yıldız

Pages : 1071-1092

Doi:10.26791/sarkiat.1435930

View : 73 | Download : 70

Publication Date : 2025-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Destpêkê tarîxê edebîyat û hunerî ra mefhûmê mergî zafê berhemanê hunerî ser o tesîr kerdo. Fikrê fanîbîyayîşê însanî bi xo eşkîno sey welidnayîşê berhemanê hunerî pênase bibo. Seba hemverê na fanîtî de vindertişî huner bi xo yew rayer û çare yo. Zafê berhemanê edebîyan de merg sey temayêka bingeyêne ameyo şuxulnayene. Seba felsefeyî zî mîyanê wextî de ewnîyayîşê cîyayî vejîyayê meydan ke bi perspektîfanê cîya-cîyayan ewnîyayê mefhûmê mergî ra. Reyna goreyê dewranê tarîxîyan bîlhesa dewranê modernan de, mergî ‘kedîkerdişê’ xo yo tebîî vindî kerd, sey çîyêkê viraşteyî ame vînayene, bî ‘wehşî’ û mîyanê cuya rojane ra îzole bî û mîyanê komelî de cayê mergî bedilîya. Deniz Gunduz serra 2000î ra nat romananê xo weşaneno û ewro bi hîrê romananê xo edebîyatê kirmanckî (zazakî) mîyan de cayêko muhîm yê romananê ey est o. Kilama Pepûgî (2000) romano verên yê Gunduzî yo. Badê nê romanî ey bi romananê xo yê bi nameyê Soro (2010) û Kalaşnîkofî (2013) romannuştoxîya xo domna. Ma na xebate de, her hîrê heme romananê Deniz Gunduzî de, kewtî rêçanê mergî dima. Ma hewl da ke romananê Deniz Gunduzî de şuxulnayîşê temaya mergî ser o vinderê. Nê romanê ke babeta xo meseleyanê tarîxîyan ra gênê înan de, merg êdî sey çîyêkê zaf rêze ra yo. Nê romanan de merg, meyît û cesedî hende zêde yê ke merg bi şekilêkê tebîî êdî peynîya cuye nêano. Ma do nê romanan de mana, şidet û hukmê mergî ser o vinderê û mefhûmê mergî, unsurê serekeyê romanan ra karakter, mekan, wext, mûniteyî ser o senîn hewa tesîr kerdo, bimojnê ra.
Keywords : Kirmanckî (Zazaca/Dimilî) Romancılığı, ölüm, Deniz Gunduz, Kilama Pepûgî, Soro, Kalaşnîkof