Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve İşsizlik: Geçiş Ekonomileri için Panel Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Yaklaşımı

Authors : Dilek ÇİL

Pages : 196-212

Doi:10.54733/smar.1126915

View : 9 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmanın amacı geçiş ekonomilerinde doğrudan yabancı yatırımlar ile işsizlik arasındaki nedensellik ilişkisinin simetrik ve asimetrik açıdan incelenmesidir. Geçiş ekonomilerinde, yatırımlar için yeterli tasarrufun sağlanamaması sebebiyle doğrudan yabancı yatırım girişleri yeni yatırımların artması ve işsizliğin azalmasında önem arz etmektedir. Doğrudan yabancı yatırımlar ile işsizlik arasındaki nedensellik ilişkisinin varlığı Dumitrescu ve Hurlin panel simetrik ve asimetrik nedensellik testi yardımı ile 1995-2019 dönemi için yıllık veriler kullanılarak araştırılmıştır. Panel simetrik nedensellik test sonuçları işsizlikten doğrudan yabancı yatırımlara doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin varlığını ortaya koymuştur. Diğer yandan panel asimetrik nedensellik test sonuçları ise işsizlik ve doğrudan yabancı yatırımların pozitif ve negatif bileşenleri arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisini belirlemiştir. Diğer bir ifadeyle pozitif bileşen işsizlik ile pozitif bileşen doğrudan yabancı yatırım arasında ve negatif bileşen işsizlik ile negatif bileşen doğrudan yabancı yatırım arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulguların önemini, değişkenlerin ham halleri ile yakalanamayan ilişkilerin saklı ilişkide ortaya konması ve geçiş ekonomileri için işsizlik ve doğrudan yabancı yatırımların karşılıklı ilişkisinin belirlenmesi oluşturmaktadır. Doğrudan yabancı yatırımlar ve işsizlik arasındaki geri besleme sürecinin belirlenmesi görünür ilişkiden daha büyük bir ilişkinin varlığına işaret etmektedir. Böylece ülke ekonomisine katkı sunan doğrudan yabancı yatırım girişleri işsizliği azaltma politikalarını destekleyecek ve geri besleme sürecinin işlerliği ile doğrudan yabancı yatırım girişlerine yönelik olumlu ekonomik durumu ortaya koymuş olacaktır.
Keywords : doğrudan yabancı yatırımlar, işsizlik, geçiş ekonomileri, panel asimetrik nedensellik testi