Davranışsal Ekonomide Sosyal Normlar ve Norm Çıkarımı

Authors : Ayşen Edirneligil, Esra Tanhan

Pages : 170-197

Doi:10.54733/smar.1556085

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2024-11-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Klasik iktisadi modeller, “rasyonalite” varsayımı ile bireylerin iktisadi kararlarını rasyonel bir şekilde alacağı varsayımına dayanmaktadır. Ancak davranışsal ekonomi, bireylerin bilişsel kısıtlamalarını inceleyerek mevcut iktisadi modelleri geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu süreçte sosyal normlar önemli bir rol oynamaktadır. Sosyal normlar, topluluk içindeki yazılı olmayan kurallar ve ortak kabul edilen davranışları ifade etmektedir. Araştırmalar, sosyal normların bağış, vergi ödeme, işbirliği, tasarruf ve geri dönüşüm gibi kararlar üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Oyun teorisi modellerinde, bireysel seçimlerin karşılıklı bağımlılığı vurgulanarak, insanların başkalarının bir sosyal norma uyacağına inandıklarında, bunu takip etme olasılıklarının daha yüksek olduğu gözlenmektedir. Ayrıca oyun teorisi, beklenen davranıştan sapmaların sosyal yaptırımlara veya itibar kaybına neden olabileceği bir topluluk içinde normların nasıl denge işlevi gördüğünü açıklamaktadır. Bu noktada bireylerin normları nasıl algıladığı ve algıladıkları normlara nasıl tepki verdiğini anlamak önem teşkil etmektedir. Bireyler kendi deneyim ve ahlaki değerleriyle sosyal normlarla ilgili kişisel bir algı geliştirmekte ve bu durum sosyal normların çeşitlenmesine neden olmaktadır. Norm çıkarımı yöntemi, davranışsal ekonomide sosyal normların davranıştan ayrı olarak ölçülmesini sağlayarak bireylerin sosyal normlara karşı tutumlarının anlaşılmasını ve normlara dayalı davranışların tahmin edilmesine olanak tanımaktadır. Bu çalışma ile sosyal norm ve norm çıkarımı kavramlarının açıklanması ve davranışsal ekonomi alanında kullanımlarının incelenmesi amaçlanmaktadır.
Keywords : sosyal normlar, norm çıkarımı, davranışsal ekonomi, oyun teorisi