From Being Akşehir Lake to Being Akşehir Desert: The Process and the Influential Factors

Authors : Ali ÇATAL, Orhan DENGİZ

Pages : 18-26

Doi:10.21657/tsd.93404

View : 9 | Download : 26

Publication Date : 2015-04-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, İç Anadolu Bölgesi\`nin güneybatısında Konya ve Afyonkarahisar illeri arasındaki Akarçay çöküntü havzasında yer alan Akşehir Gölü\`nün Akşehir Çölü\`ne dönüşü süreci ele alınmıştır. Türkiye\`nin beşinci büyük gölü olarak ifade edilen Akşehir Gölü\`nün, Akşehir Çölü\`ne dönüşü sürecine etki eden faktörlerden, jeolojik olaylar, iklim, bitki örtüsü, yer altı ve yer üstü su kaynaklarının kullanımı, nüfus artışı gibi etkenler bir araya getirilerek, 40 yıllık süreçteki değişimler, uzaktan algılama yöntemi ile ortaya konulmaya çalışılmıştır. 1973-1984 yılları arasında, göl yüzey alanında insert ignore into journalissuearticles values(göl aynasında); çok az miktarda artış-azalmalar yaşanmış olup, bu değişimler, yıllık yağış miktarı ve buharlaşma ile doğru orantılıdır. 1984 yılına kadar doğal olaylar ve insanlar tarafından, göle ve göle su akımı sağlayan yer altı ve yer üstü sularına önemli sayılabilecek bir müdahalede olmamıştır. Bu nedenle, 1984 yılı değerleri eşik değer insert ignore into journalissuearticles values(göl yüzey alanı 360 km2); kabul edilerek çalışma yapılmıştır. 1984 yılından sonra; yağışların azalması, buharlaşma, gölü besleyen su kaynaklarının baraj ve gölet yapılmak suretiyle kesilmesi, tarımsal sulamanın bilinçsizce artması, kaçak ve kontrolsüzce açılan yer altı su kuyuları, fabrika ve organize sanayi bölgeleri kurulması, termal oteller, nüfus artışı ve dolayısıyla evsel su tüketiminin artması nedeniyle, gölü besleyen su kaynaklarının debisi sıfır noktasına kadar düşmüştür. İnsanlar tarafından yapılan bu tesisler, gölün yok oluş sürecinde %90-95 etkili olmuştur. Akşehir Gölü\`nün alınacak tedbirlerle 1984 yılı değerlerine tekrar geri döndürülmesi mümkün müdür? Değildir. Çözüm nedir? İnsan eliyle yapılan bu tahribatın çözümü için, artık insanlar tarafından yapılabilecek bir şey kalmamıştır. Yağış miktarının bundan sonra 1.500 mm\`lerde seyretmesi, bol yağışlarla, yapılan ve yapılmaya devam eden 65 adet baraj ve göletlerin tamamıyla dolması, artan suların da tekrar akarlara verilmesi ve göle ulaşması temenni edilebilir.
Keywords : Akarçay Basin, Akşehir Lake, change in surface area of the lake, remote perception, Akarçay Havzası, Akşehir Gölü, göl yüzey alanı değişimi, uzaktan algılama