Hadis Şerhleri Literatürüne Mütevazı Bir Katkı: Tek Hadis Şerhlerine Bir Giriş Denemesi

Authors : Rıdvan Talha YÜCEDAĞ

Pages : 49-70

Doi:10.37344/talim.2020.7

View : 9 | Download : 8

Publication Date : 2019-12-01

Article Type : Conference Paper

Abstract :Tek hadis şerhleri, “yalnızca bir hadis üzerine yazılan şerhler” olarak tanımlanır ve belirli sayıda hadisler üzerine yapılan şerhlerin en önemli türlerinden biridir. Tek hadis şerhleri, üzerinde yeterince çalışma yapılmamış bir alandır. Tespit edilebildiği kadarıyla tek hadis şerhleri üzerine sadece üç çalışma yapılmış olup bunların hepsi bibliyografik eserlerdir; tek hadis şerhlerinin tarihi ve yazılış amaçlarına dair bir eser bulunamamıştır. Bu durum, aynı zamanda bu alanda daha detaylı çalışmalar yapılmasının gerekliliğine işaret etmektedir. Her ne kadar hadis şerhlerinin tarihini inceleyen bir eser mevcut olmasa da, bibliyografik eserler üzerinden tek hadis şerhlerinin yüzyıllara göre artış ve eksilişi takip edilebilir ve bu artış ve eksiliş üzerinden bu şerhlerin tarihi hakkında bilgi edinilebilir. İlk örneğine 3./9. yüzyılda rastlanan tek hadis şerhleri, 8./14. yüzyılda çok yaygınlaşmış, 15./21. yüzyılda ise nicelik açısından zirveye ulaşmıştır. Tek hadis şerhlerinin telif sebepleri ise şahsî sebeplerden toplumsal tartışmalara kadar uzanan bir düzlemde büyük bir çeşitlilik arz etmektedir. Bu çeşitlilik aynı zamanda İslâmî ilimler tarihi boyunca âlimlerin eserlerini telif ederlerken hangi süreçlerden geçtiği hakkında da bir fikir vermektedir.
Keywords : Hadis İlmi, Hadis Şerhleri, Tek Hadis Şerhleri, Hadis Tarihi, Hadis Literatürü, Sebeb i Telif