X. XI. ASIRLARDA MÜSLÜMAN TOPLUMLAR: SİYASİ İSTİKRARSIZLIK KARŞISINDA KÜLTÜREL BÜTÜNLÜK

Authors : Abdülvahid Yakub SİPAHİOĞLU

Pages : 39-54

Doi:10.30622/tarr.367435

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2017-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Halife, X.yy’a kadar İslam toplumlarının tek siyasi hâkimiydi. Mağrib’den Çin’e uzanan büyük bir coğrafyayı kontrol ediyordu. Bu coğrafya, pek çok dinin; etnik yapının; mezheplerin ve kültürün bir arada yaşadığı bölgelerden oluşuyordu. Halifelik bu bölgeler arasındaki sınırları kaldırmış, büyük bir ticaret ve kültürel ağ kurmuştu. X. yy’a gelindiğinde; Halifelik coğrafyasının çeperlerinden başlayarak zaman içinde merkezine kadar ilerleyen siyasi parçalanma etkili olmaya başladı. Yarı bağımsız valiler ya da bağımsız hanedanlar, kendi bölgelerinde hâkim olan devletler haline gelmişlerdi. Bu devletlere güç kazandıran toplumsal gelişmelerin Abbasi devletinin iç unsurlarının yaşadığı dönüşümlerle birleşmesi sonucu Abbasi siyasi hâkimiyetinde yaşanan parçalanama bir siyasi istikrarsızlığa evirildi. Ancak buna karşın İslam toplumları arasındaki kültürel, ticari ve sosyal bütünlük uzunca bir süre korundu. Parçalanma ve istikrarsızlığı destekleyen koşullar aynı anda kültürel bütünlüğün devamlılığını sağlamıştı. Bu koşullar İslam’ın bilim ve kültür açısından zenginliğini koruduğu bir zamana denk geliyordu. Çalışmamız Abbasi iktidarını parçalayan süreçlerin neler olduğu ve aynı anda hem siyasi istikrarsızlığı hem de kültürel nasıl istikrarı sağladıkları konusuna odaklanmaktadır.
Keywords : Hilafet, Abbasiler, İslam Kültürü, İslamlaşma