Abdurrahman Mevlidi

Authors : Mehmet Sait MERMUTLU

Pages : 35-88

Doi:10.30622/tarr.484761

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2019-03-10

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâm Edebiyatı’nda ve özellikle de Türk Edebiyatı’nda Peygamberimiz’e duyulan sevgi ve saygı O’na dair özel eserlerin vücuda getirilmesine sebep olmuştur. `Esmâ-yı Nebi, Sîre, Mevlid, Mirâc-nâme, Mucizât-ı Nebi, Gazavat-ı Nebi, Hilye, Ahlâku`n Nebi, Hicretü`n-Nebiinsert ignore into journalissuearticles values(Hicret-nâme);, Vefâtü`n-Nebi, Şefaat-nâme, Kırk Hadis, Yüz Hadis, Bin Hadis, Na‘t vb.   Bu konuların herbiri ayrı bir çalışmayı gerektirecek mahiyette olup İslâm Peygamberi’nin hemen hemen bütün özellikleri büyük bir ihtirâm ve hassasiyetle kaleme alınmış ve ortaya konulan eserler İslâm dünyasının Peygamberi’ne bakışını ve O’nu adeta hayatın merkezi haline getirdiğini göstermiştir. Hem yaşadığı hayat dilimi içerisinde örnek şahsiyet; hem de inancı gereği âhiret planında en çok ihtiyaç duyulan insert ignore into journalissuearticles values(şefaatçı); kimliğiyle hep kalplerinde, hayatının içinde, ticaretinde, evinde ve başucundaki kitapları arasındadır. “Mevlid”, bütün bu eserler içinde en çok ilgi görmüş ve en yaygın olanıdır. Şüphesiz bu denli ilgi, farklı dillerde de mevlid yazılmasına sebep olmuştur: Arapça mevlidler yanında Farsça, Arnavutça, Kürtçe, Cava dilinde, Boşnak ça, Rumca, Çerkesçe, Ordu dilinde, Savahill dilinde, Alhamyado insert ignore into journalissuearticles values(Arap harfleriyle yazılmış İspanya -havalisi dili); ve Tatarca mevlidler de vardır. Türkçe kaleme alınmış 200 civarında Mevlid, bu türün özellikle Türkler arasında ne denli bir şöhretin sahibi olduğunu gösterir. Özellikle Süleyman Çelebi’nin eseri olan Vesîletü’n-Necât hiç şüphe yok ki yüzlerce mevlid arasında en çok şöhret yakalayan ve kütüphanelerde de nüshaları bulunan Mevlid’tir. Diğerleri arasında Süleyman Çelebi Mevlidi’ne insert ignore into journalissuearticles values(çok-az);benzer olanlar ve olmayanlar diye bir tasnif oluşturmak pekâlâ mümkündür. Bazı araştırmacıların “Abdurrahman” isimli bir yazar tarafından kaleme alınmış birkaç mevlidten bahsetmelerine rağmen gerek okuyucuya aktarılan bilgiler ve gerekse yaptığımız incelemede bu mevlidlerin eserimizden farklı mevlidler olduğu anlaşılmıştır. Üzerinde çalışma yaptığımız eserin, müstensihi ve yazım tarihi belirtilmemiş, ancak yazarının “Abdurrahman” isminde olup mevlidin ilk beyitlerinde zikredildiği; sade ve anlaşılır diliyle, yer verdiği başlıklar, fasıllar ve üç bölümden bir kesit aktarımıyla Vesîletü’n-Necât’a dokunan yanlarının yanında, farklı bir eser kimliğiyle pek bilinmeyen gözden ırak kalmış bir mevlid örneği sunar bize. Mevlid’te, meşhur Süleyman Çelebi Mevlidi’ndeki konular işlenmiş olup başlıklar şu şekilde sıralanmıştır: Münâcât, Velâdet, Risâlet, Mirâc, Vefat ve Duâ. 40 varak ve “Nesih” yazı türüyle İncelediğimiz kahverengi karton kapaklı kitabın içerisinde toplam 764 beyit olarak kaleme alınmış olan Mevlid, Mevlid duâsı, Medhiye ve dünyanın faniliğini anlatan şiirlerin yanısıra; “Niyazî-i Mısrî, Kemâl Ümmî, Yunus Emre” gibi mutasavvıfların ve bazı şairlerin de şiirlerinden örnekler verilir.  
Keywords : Türk Edebiyatı, Süleyman Çelebi, Abdurrahman Mevlidi, Vesîletün Necât