Osmanlı Devleti’nin Güç Kaybetmeye Başladığı Dönemlerde Şark Meselesi

Authors : Nural SAVCI

Pages : 279-298

Doi:10.30622/tarr.581206

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2019-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Milletlerin oluşum ve devamına kaynaklık eden kültürel değerler, örf ve adetler ile zihni yapılarıdır. Bu yapı tarihteki Doğu-Batı çatışmasının da daha iyi anlaşılmasının da anahtarı olup, bu anahtarın dişlileri Truva Savaşlarına kadar dayandırılmaktadır. Bir on dokuzuncu yüzyıl argümanı olan Şark Meselesi aslında bu tarihsellikle aynı ölçekte değerlendirilmesi gereken bir mevzudur. Bu mevzuda, Türk imgesi Avrupa Hunlarından itibaren baş aktör olmuş, İslam’ın Kabulü ve Osmanlı Devleti siyasi arenadaki büyük gücü ile tavan yapan bir oluşuma evrilmiştir. İlk kez 1815 Viyana Kongresi’nde dillendirilen Şark Meselesi kavramı, Avrupa Devletlerin kolonyalist yayılma ve ekonomik emperyalist politikaları için bulunmaz bir coğrafyayı yani Osmanlı coğrafyasını içinde barındırdığı azınlık grupları harekete geçirerek parçalamayı hedefleyen bir anlayış olarak literatüre girdi. Parçalanan Osmanlı coğrafyasında  hegemonik güç olmayı hedefleyen Avrupalı devletlerin  bağımsızlık hareketlerine verdikleri desteklerle azınlık gruplarını kışkırtmaları, bunun karşısında ise Osmanlı Devleti’nin hayatiyetine yönelik aldığı bir dizi tedbirlerle süreci durdurmaya çalışması ve tasfiye edilen Osmanlı toprakları ve halen devam eden Şark meselesi günümüzde de önemini koruyan bir meseledir. Bu çalışma konuya daha yakından ışık tutmaya gayret gösteren bir çalışma olup, kuşkusuz ki konuyla ilgili söylenen en son söz olmayacaktır. Ancak okura tarihten bir yaprağı aydınlatacak bir araştırma sunulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Güç, Şark Meselesi