Şeytanın Avukatı ve Goethe’nın Faustus Adlı Yapıtlarında Geçen Şeytan Temasının Anametinsellik Açısından Karşılaştırmalı İncelenmesi

Authors : Rabia AKSOY ARIKAN

Pages : 903-919

Doi:10.30622/tarr.972528

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2021-09-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Şeytanın tarihine bakıldığında, şeytanla içiçe geçen kötülüğün Şeytan’dan ayrıştığını, daha iyisinin yerini kötülüğe bıraktığını görülmektedir. Şeytan, uzun süren dinsel bir geçmişe sahip iken, kötülük modern ya da bugünü de kapsayan yakın geçmişin bir sorunu olarak kabul edilmekte, sanatın bütün formlarında karşılık bulmaktadır. Günümüzde, Batı Edebiyat ve kültür dünyasında sıklıkla kullanılan “devilistik image”, “faustik, faustvari, faustça yaklaşım” temaları somut bir düşüncenin varlığına dair bilgiler sunmaktadır. Her ne kadar bunlar halk efsanesi olarak görülse de sanatın farklı türlerinde imge olarak yerini almışlardır. Özellikle Alman Edebiyatından Johann Wolfgang Goethe’nin ünlü eseri Faust’ta insanın şeytan tarafından yoldan çıkarılması hikâyesi batı insanının kültürel kodlarına etki eden en çarpıcı örneklerdendir. Şeytanın her daim insanın peşinde olduğu düşüncesi köklü bir korku malzemesi oluşturmuştur. Aynı anlayış günümüz sinemasında da “Şeytanın Avukatı” adlı filmde görsel uyarlamalarla yerini almış, etkin örnekleme ve göndermeleriyle iyi bir örnek sergilemiştir. Tarihte ve günümüzde çekinilerek yaklaşılan bu konuya gerek batıda gerekse doğuda çok yer verilmediği incelemeler esnasında gözlenmiştir. Hatta edebiyatımızda konuyla ilgili olarak batıya kıyasla yok denecek kadar az eser verildiği görülmektedir. Düşünsel açıdan ise yapılan incelemeyle gerçekleştirilmek istenen, tasavvufta her şeyin zıddıyla gerçekleştiği düşüncesinden hareketle karşıt anlayış uygulamalarına da yer vermektir. Bu çalışmanın amacı, sanatın değişik yönlerini temsil eden bu iki yapıtta uyarlanan “Şeytan Teması”nın ana metinsellik açısından incelenmesini içermektedir. Çalışmada öncelikle giriş bölümünde tarihsel anlamda kötülük ve şeytan temalarına, incelemede yöntem olarak kullanılacak olan ana metinsellikle ilgili açıklamalara, her bir yapıtta geçen Şeytan temalarına ve karşılaştırmalarına, yapıtların ana metinsellik açısından değerlendirilmelerine, konuyla ilgili tespit ve bulgulara sonuç bölümünde yer verilecektir.
Keywords : Şeytan, Şeytan Teması, Şeytanın Avukatı, Faustus, Anametinsellik