Saîd b. Cübeyr ve En’âm Sûresi Tefsiri

Authors : Riyad DOKARLI

Pages : 427-448

Doi:10.30622/tarr.1092786

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam düşünce tarihinde tefsir okullarının ayrı bir yeri vardır. Bunlardan biri de Mekke tefsir okuludur. Bu okulun kendine özgü bazı yönleri bulunmaktadır. Bu bağlamda çalışmada söz konusu okulun temsilcisi Said ibn Cübbeyr’in hayatına, yetişmesine, sahabeden hocalarına, öğrencilerine, özellikle hocası Abdullah b. Abbas ile ilgili açıklamalarına yer verilmiştir. İbn Abbas’ın ders halkasına devam eden Said ibn Cübbeyr’in hayatındaki önemli olaylardan bahsedilmiştir. Haccac b. Yusuf es-Sakafi’ye karşı İbn Eş’as fitnesine dâhil oluşu ve Haccac tarafından öldürülmesi ile ilgili bilgiler verilmiştir. Ayrıca onun hakkında âlimlerin görüşleri, onun öne çıkmasına neden olan hususlar, tefsir ilmindeki önemli konumu, Mekke tefsir okuluna olan etkisinin delilleri izah edilmektedir. Hadis, tefsir, fıkıh ve kıraat alanında yetkin olan Said ibn Cübbeyr’in yaptığı Kur’an-ı Kerim tefsirini bir araya getiren mütekaddimun âlimlerin onun tefsirinin önemine dair görüşlerinden bahsedilmektedir. Taberi’nin “Câmiu’l-Beyân An Te’vîli Âyi’l-Kur’ân”, İbn Ebî Hâtim’in “Tefsîrü`l-Kur`âni`l-Azîm”, İbn Kesir’in “Tefsîrü`l-Kur`âni`l-Azîm”, Bagavî’nin “Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-teʾvîl”, Suyuti’nin “ed-Dürrül-Mensûr Fit-Tefsir bil-Me’sûr” adlı kitapları gibi temel tefsir eserlerinde yer alan En’âm suresine ait Said ibn Cübbeyr’in nakilleri değerlendirilmiştir. Bu bağlamda birçok özelliği olan okul oluşmuştur. Bu ekol, İbn Abbâs`tan gelen rivayete dayanılarak ortaya çıkmıştır: Burada Saîd bin Cübeyr rivayetlerin çoğunu ondan rivayet etmiştir ve tefsiri ondan işitmiştir. Yaklaşımları kolaylık ve netlik özelliğini taşımasıdır. Kıraatlerin toplanmasındaki en hevesli talebe, Kuran`ın indirildiği ayda insanlara imam olarak önderlik eden asil talebe Said bin Cübeyr`dir. Görüşlerin yorumlanması, ifadelerin netlik ve kesinlik belirtmesi, dilsel doğruluk konuları başta olmak üzere temel alanlarla ilgili değerli bilgiler verilmektedir. Sahabe ve tabine müracaat eden Cübeyr’in Kur’an-ı Kerim tefsirinde “En’am” süresi bağlamında bu alandaki yöntemini ve görüşünü ele alınmıştır.
Keywords : Saîd b Cübeyr, Tefsir, Mekke Okulu, İbn Abbas, Enâm Sûresi