Tarihi Ankara Hamamlarının Tipolojik Analizi

Authors : Filiz KARAKUŞ, Zuhal ÖZCAN

Pages : 525-575

Doi:10.30622/tarr.1123402

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2022-09-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Ankara kenti, ilkçağlardan itibaren birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış bir coğrafi alandır. Selçuklular ve özellikle Osmanlı dönemlerinden kalan cami, mescit, han, hamam gibi pek çok tarihi yapının bulunduğu şehirde bu yapılardan bir kısmı bilinçsizlik, yangın, doğal afetler ve bayındırlık işleri nedeniyle yok olmuştur. Bu araştırmanın konusu şehirdeki tarihi hamam yapılarına ilişkin bir tipoloji çalışması üzerine kuruludur. Bu amaçla öncelikle literatür taraması yapılarak hamamların ve yıkanma kültürünün tarihsel gelişimi üzerinde durulmuş, sonrasında kentte bulunan tarihi hamam yapıları tespit edilmiştir. Tespit edilen yapılar üzerinde kaynak ve arşiv araştırması yapılarak bu yapılar yerinde incelenmiştir. Anadolu Selçukluları, Beylikler ve Osmanlı dönemlerinde Ankara şehrinde birçok anıtsal yapı inşa edilmiştir. Bu dönemlerde inşa edilen ve çalışmaya konu olan hamam yapılarından Cenabi Ahmet Paşa Hamamı, Hasan Paşa Hamamı, Tahtakale insert ignore into journalissuearticles values(Kaledibi); Hamamı, Bey Hamamı, Sultan Hamamı’nın tam yeri belirlenememiş, merkezde yer alan Keçeciler Hamamı ise günümüze kadar ayakta kalamamıştır. Çalışma kapsamında Altındağ Şengül Hamamı, Karacabey Hamamı, Eynebey Hamamı, Eskicioğlu Camii bitişiğindeki ev hamamı, Kızılcahamam Sey Hamamı, Beypazarı Rüstem Paşa Hamamı ve Beyoğlu Hamamı ile Ayaş Paşa insert ignore into journalissuearticles values(Belediye); Hamamı ve Karakaya Hamamı incelenmiştir. Anadolu’daki hamam yapılarına ilişkin pek çok çalışma olmasına rağmen Ankara’daki tarihi hamamlara ilişkin detaylı bir çalışma bulunmamaktadır. Çalışmanın amacı, toplumda yıkanma kültüründe görülen değişikliklerin takip edilebilmesi bağlamında Ankara’daki tarihi hamam yapılarının tipolojik olarak değerlendirilmesi ve kültür sürekliliği çerçevesinde korunması konusuna dikkat çekilmesidir. Bu vasıtayla söz konusu yapıların korunmalarına yönelik bütüncül bir veri oluşturulması hedeflenmektedir. Ayrıca, yapılan çalışmanın incelenen yapıların korunmasına ve ileride yapılacak müdahale kararlarına kaynak olabileceği düşünülmektedir. Tespit edilen yapılardan bir bölümünün yıkılmış olması ve bu yapılara ilişkin yeterli bilginin bulunmaması bu çalışmanın sınırlılığını oluşturmaktadır.
Keywords : Hamam, Anadolu, Ankara, Tipoloji, koruma