Avrupamerkezci Yaklaşım ve Şark Müziği Tarihi: Henry George Farmer Örneği

Authors : İbrahim ODABAŞI

Pages : 847-860

Doi:10.30622/tarr.1173241

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2022-09-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Roma ve Doğu’nun kültürel mirasından yararlanarak; sanat, bilim, felsefe ve mimarlıkta eskiyle olan bağlarını yeniden inşa ederek Rönesans’ı yaşayan Avrupalılar, aynı zamanda diğer halklar üzerinde bir üstünlük duygusu hissetmeye başladılar. Zamanla bu üstünlüğün kökenini Hıristiyan oluşlarına, “Avrupalılık”a ve Antik Yunan atalarına bağladılar. Avrupamerkezci yazarların da bazıları edindikleri bu mirasın içinde Müslüman Doğu’dan bir şey olmadığı hususunda ısrarcı davrandılar. Bunun sonuncu olarak Batı’nın Orta Çağ’ı yaşadığı dönemde, Doğu’da gelişen bilim, sanat ve felsefenin ne boyutlara ulaştığı ve Avrupa’yı ne derece etkilediğine dair fikir ve görüşleri de dikkate almadılar. Dünya görüşümüzün ortasına Avrupa’yı yerleştirerek eser veren bu yazarlar, Doğu’nun kadim değerlerinin belirlenmesi noktasında kullandıkları kalibrasyonu insert ignore into journalissuearticles values(ölçümleme); kendi ölçü birimlerine göre yaptılar. Müzik özelinde bu durum armonik müziğin gelişmiş bir müzik olduğu, makamsal müziğin ise ilkel olduğu savını ortaya çıkarmıştır. Ortaya atılan bu düşünce öylesine etkili olmuştur ki Dünya Müziği ya da Müzik Tarihi gibi kapsamlı başlıklar altında makamsal müziğe neredeyse hiç yer verilmemiştir. Makam müziği Oriental Music olarak şarkiyatçıların çalışma alanına girmiştir. Erken dönem çalışmalarıyla Guillaum Andre Villoteau, William Edward Lane, Joseph von Hammer, Fétis, François-Joseph, Hatherly Stephen Georgeson, Soriano Fuertes Mariano, Kosegarten, Salvador Daniel gibi yazarlar, Şark müziğine üzerine yaptıkları çalışmalarla alana katkı sağlamışlardır. Şark müziğinin yapısı hakkında incelemelerde bulunan bu yazarların haricinde, Şark müziğinin sadece Şark’ta münhasır kalmayıp Batı müziğini etkilediği yönünde savlarıyla dikkatleri üstüne çeken bir yazar: Henry George Farmer’dır. Bu makalede Farmer’ın bir şarkiyatçı olarak konumu ve Şark müziği tarihini nasıl temellendirdiği incelenecektir.
Keywords : Şark Müziği Tarihi, Şarkiyatçılık, Etnomüzikoloji, Avrupamerkezilik, Henry George Farmer