BAĞIMSIZLIĞINI YENİDEN KAZANIŞININ 30. YILINDA AZERBAYCAN

Authors : Esme ÖZDAŞLI

Pages : 335-362

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2021-12-14

Article Type : Research Paper

Abstract :28 Mayıs 1918’de bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Halk Cumhuriyeti insert ignore into journalissuearticles values(AHC);, 23 ay gibi kısa bir süre varlık gösterse de sahip olduğu siyasi ve hukuki yapısı ile çağdaşı birçok devletin ilerisinde bir demokrasi örneği olmuştur. Bu yönleriyle AHC, sahip olduğu millet kimliği ve cumhuriyet rejimi ile sadece Güney Kafkasya tarihi açısından değil, Türk-İslam tarihi  açısından da önemli bir prototiptir. Hüseyin Baykara’nın ifadesi ile tam manasıyla bir hukuk devleti olan AHC, bunu sadece yazılı metinlerde bırakmamış, hayatın her alanında da uygulamaya geçirmiştir. İşçi ve çocuk haklarını kanunlarla güvence altına alan AHC, Doğu’nun ve Türk Dünyası’nın ilk cumhuriyeti olarak birçok Batılı ülkeden önce kadınlara seçme-seçilme hakkı vererek demokratik ve eşitlikçi anlayışını siyasal ve sosyal hayatın tamamına yaymaya çalışmıştır. AHC’nin Bolşevikler tarafından işgalinden yaklaşık olarak 70 yıl sonra 18 Ekim 1991’de Azerbaycan Cumhuriyeti bağımsızlığını yeniden ilan etmiştir. Aynı tarihte kabul edilen “Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Devlet Bağımsızlığı Hakkında Anayasa Akti”nde Çarlık Rusya ve Sovyetler Birliği’nin hukuksuz olarak Azerbaycan’ı işgal ettiği, ülkenin kaynaklarını sömürdüğü belirtilmiş ve Azerbaycan’ın AHC’nin mirasçısı olduğu vurgulanmıştır. Bu vurgu, Azerbaycan’ın köklü devlet geleneğe işaret etmesi bakımından da oldukça mühimdir. AHC’nin mirası, Güney Kafkasya’nın en büyük ülkesi Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesini ve gelecek hedeflerini bütünüyle şekillendiren manevi bir güce dönüşmüştür. Bu haliyle AHC dönemi, siyasi, sosyal, hukuki ve ekonomik açıdan ortaya koyduğu ilkeler ve ideallerle Azerbaycan Cumhuriyeti için bir nevi laboratuvar vazifesi de görmüştür.
Keywords : Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti, Karabağ Sorunu, Türkiye, Ermenistan