Avanos (Nevşehir, Orta Anadolu) Yöresindeki Geç Kretase Yaşlı Alkalen Plütonik ve Subvolkanik Kayaçların Jeokimyası, Mineral Kimyası ve Kristallenme Koşulları

Authors : Erman DİVİLİOĞLU, Ayşe ORHAN

Pages : 159-188

Doi:10.25288/tjb.1212341

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2023-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Avanos’un insert ignore into journalissuearticles values(Nevşehir); kuzeybatısında yüzeyleyen Karahıdır plütonik ve subvolkanik kayaçları, Orta Anadolu Granitoyidleri içerisinde yer alır. İri K-feldispat kristalleri ile porfirik doku sunan subvolkanik kayaçlar orta-kaba taneli plütonik kayaçları keserek bölgeye yerleşmiştir. Benzer mineral içeriğine sahip olan bu kayaçlar ortoklaz, plajiyoklaz, kuvars, amfibol ve biyotit mineralleri içerir. Mineral kimyası sonuçlarına göre plajiyoklazlar andezin–albit–anortoklaz insert ignore into journalissuearticles values(Ab57-98);, biyotitler Fe’li biyotit insert ignore into journalissuearticles values(annit–siderofillit); ve amfibol ise Mg-Fe’li hornblent insert ignore into journalissuearticles values(magnesiohastingsit–ferropargasit); bileşimindedir. Hornblent ve biyotit bileşimleri subalkalen–alkalen magma karakterini yansıtır. Minerallerin jeotermobarometrik sonuçları, Karahıdır plütonu ve subvolkanik kayaçların 0,41-1,91 kbar basınç insert ignore into journalissuearticles values(P); ve 692-804 °C sıcaklık insert ignore into journalissuearticles values(T); koşullarında kristalleştiğini göstermiştir. Jeokimyasal olarak, Karahıdır plütonu kuvars siyenit, Karahıdır subvolkaniti ise dasit porfir andezit porfir ve trakiandezit porfir bileşimindedir. Yüksek toplam alkali insert ignore into journalissuearticles values(K2O+Na2O); içeriği, Fe-indeksi, büyük iyon yarıçaplı insert ignore into journalissuearticles values(BİYE: Rb, Sr, Ba, K); ve nadir toprak element insert ignore into journalissuearticles values(NTE); içerikleri ve düşük Co, Ni, Sc bolluğu, düşük CaO/Al2O3 oranı ve düşük Mg# değerleri ile karakteristiktir. Kayaçlar şoşonitik, alkali-kalsik ila alkalen, metaluminyum ila peraluminyum arasında bileşimleri sergiler. Kondrite normalize edilmiş NTE diyagramında, örnekler hafif nadir toprak elementlerce insert ignore into journalissuearticles values(HNTE); zenginleşmiş insert ignore into journalissuearticles values(La/Ybn=16,33–29,80); bir desen ve negatif-Eu [insert ignore into journalissuearticles values(Eu/Eu*);n=0,39–0,66] anomalisi sunar. Kayaçlar, ilksel mantoya göre bazı BİYE insert ignore into journalissuearticles values(Rb, K ve Th gibi); ve NTE zenginleşirken yüksek çekim alanlı elementlerce insert ignore into journalissuearticles values(YÇAE; Nb, Zr ve Ti gibi); fakirleşmiştir. Karahıdır plütonik ve subvolkanik kayaçları yitim bileşeni taşıyan çarpışma sonrası gelişmiş alüminyumlu A-tipi granit özelliklerini gösterir. Plütonik ve subvolkanik kayaçlar önemli kıta kabuğu bileşeni içeren litosferik ve astenosferik mantodan türemiştir.
Keywords : A tipi granit, jeokimya, mineral kimyası, Nevşehir, Orta Anadolu