MUHAMMED B. AHMED ET-TARSÛSÎ'NİN HULÂSATU'L-MİFTÂH ADLI ESERİNİN TAHKÎKİ

Authors : Adem DOĞAN

Pages : 174-202

Doi:10.5281/zenodo.3903883

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Muhammed b. Ahmed et-Tarsûsî, 17. yüzyılın ikinci yarısı ile 18. yüzyılın birinci yarısında Osmanlı Devleti'nin artık gerileme sürecine girdiği dönemde Tarsus'ta yaşamış olan bir Osmanlı âlimidir. Tarsûsî; tefsir, fıkıh, hadis, kelam, felsefe, mantık, astronomi gibi birçok ilim dalında otuzu aşkın eser yazmıştır. Önemli eserlerinden biri de Ḫulâṣatu’l-Miftâḥ adlı eseridir. Tarsûsî, bu eserini Ebû Yaʿkûb Yûsuf es-Sekkâkî'nin Miftâḥu'l-ʿulûm adlı eserinin üçüncü bölümünü telhîs etmek suretiyle meydana getirmiştir. Bu çalışmada Tarsûsî’nin hayatı hakkında kısaca bilgi verilmiş ve on yedinci yüzyılda belâğat alanında yazılmış olan Ḫulâṣatu’l-Miftâḥ adlı eserinin tahkîki yapılmıştır. Bu şekilde Muhammed b. Ahmed et-Tarsûsî'nin ve dönemin belâğat anlayışı hakkında bilgi elde edilmiştir. Diğer taraftan ülkemizde yaklaşık olarak beş yüz bin yazma eserin tahkîk edilmeyi beklediğini düşündüğümüzde bu eserin tahkîk edilerek ilim dünyasına kazandırılması bu alanda oldukça önem arz etmektedir. Çalışma, "tahkîk" ve "dirâse" olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. Çalışmanın "dirâse" kısmında Muhammed b. Ahmed et-Tarsûsî'nin hayatı ele alınmış ve tahkîke konu olan eseri hakkında bilgi verilmiştir. Tahkîk kısmında da Ḫulâṣatu’l-Miftâḥ adlı yazma eserin tahkîkli metni yer almaktadır.
Keywords : Ebû Yaʿkûb Yûsuf es Sekkâkî, Miftâḥu'l ʿulûm, Muhammed b Ahmed et Tarsûsî, Ḫulâṣatu'l Miftâḥ, Belâğat, Ḫulâṣatu'l Miftâḥ, Telhîs