AHMED RÛMÎ AKHİSÂRÎ'NİN RİSÂLE FÎ ENNE’N-NÜBÜVVE EFḌAL MİNE'L-VELÂYE ADLI ESERİ VE TASAVVUF ELEŞTİRİSİ

Authors : Ali DURMUŞ

Pages : 383-418

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale 17. yüzyıl Osmanlı uleması arasında yer alan Ahmed Rûmî Akhisârî’nin (öl. 1041/1631-32) “Risâle fî enne’n-nübüvve efḍal mine’l-velâye” adlı eserinin tahkik ve değerlendirmesinden teşekkül etmektedir. Eser Akhisârî’nin bazı mutasavvıflara olan sert eleştirilerini içeren ve ilk defa çalışmamızla bilim dünyasına kazandırılan önemli bir eserdir. Ahmed Rûmî Akhisârî söz konusu eserini Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’nin (öl. 638/1240) dinî durumunu ortaya koymak maksadıyla kaleme almıştır ki bu mesele 17. yüzyıl Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkan Kadızâdeliler-Sivasîler münazaasının ihtilafları arasında yer almaktadır. Müellif buradan hareketle İbnü’l-Arabî’nin ve onun gibi düşünen diğer meşayıhın hatmü’l-velâye hakkındaki görüşlerini reddetmeyi hedeflemiştir. Buna ilaveten o, konuyla ilişkili olan keşf, ilham, Hızır inancı, ricâlü’l-gayb ve kerametler gibi birçok konuyu da ele almıştır. Eleştirilerinde hem üslup, hem de argüman olarak çoğunlukla İbn Teymiyye’den (öl. 728/1328) faydalanmıştır. Risale hakkında yaptığımız değerlendirmede Akhisârî’nin hayatı ve eserleri hakkında kısa bilgi vermeyi ve söz konusu eserindeki fikirlerini geniş bir şekilde ortaya koymayı hedefledik. Ayrıca fikirlerini savunurken hangi mezhebin veyahut âlimin etkisinde kaldığını ve tasavvufla olan ilişkisini ortaya çıkarmayı amaçladık. Makalemizin sonunda ise Ahmed Rûmî Akhisârî’nin “Risâle fî enne’n-nübüvve efḍal mine’l-velâye” adlı eserini tahkik ettik.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Osmanlı Devleti, Kadızâdeliler Hareketi, Ahmed Rûmî Akhisârî, Risâle fî ennen nübüvve efḍal minel velâye