Havâric’in Kur’an-ı Kerim Ayetlerini Aşırı Politik Te’villeri

Authors : Fatih SANCILI

Pages : 252-285

View : 20 | Download : 18

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Havâric, hilâfet konusundaki anlaşmazlıklar sonucunda ortaya çıkan en eski siyasî mezheptir. Havâric siyasî hareket açısından devrim prensibini benimsemiştir. Birçok fırkalara ayrılmışlardır. Her fırkanın ideolojik söylemleri farklı olmuştur. Devrim fikir ve ilkelerinde aşırı giderek devletin ve toplumun güvenliğine açık tehdit oluşturmuşlardır. Havâric’in Kur’an ayetlerini te’vil ederek ortaya koydukları esaslar birçok İslâm düşünür ve âliminin kafasını meşgul eden konulardan biri olmuştur. Havâric aşırı görüşlerini inanç esasları olarak ortaya koymuştur. Politik kavramları teolojik zemine taşımışlar, siyasî kavramlara dinî boyut katmışlardır. Dinde bazen fıkhın sınırlarını aşmışlar, Kur’an-ı Kerim ayetlerini aşırı te’vil etmişlerdir. Başta halife olmak üzere muhaliflerini küfürle suçlamışlardır. Kendilerinden olmayan halifeye başkaldırmayı bütün Müslümanlara farz kılmışlardır. İman kavramını kelâmî bir sorun olarak ortaya koyan ilk mezhep olmuşlardır. Kabilecilik anlayışları politikalarını yönlendiren ana etken olmuştur. Tespit edebildiğimiz kadarıyla bu konu üzerinde çok az çalışma yapılmıştır. Bu makalede Havâric’in Kur’an-ı Kerim’in bazı ayetlerine ilişkin aşırı politik te’villerini çağdaş İslâm düşüncesi ışığında ele aldık. Kuşkusuz böyle bir konuyu ele almak daha kapsamlı bir çalışmayı gerektirir. Ama temel çizgileriyle bir makalenin sınırları içinde de ele alınabilir. Gerçeği bağlamından koparmadan, siyasî analizlerde kullandıkları aşırı dinî söylemlerle İslâm toplumunun düzenini bozduklarını örneklerle göstermeye çalıştık.
Keywords : Mezhepler Tarihi, Havâric, İslâmî yönetim, Egemenlik, Kur'an ı Kerim, Politik te'vil