Platon’da ve Aristoteles’te Var Olmayanın Varlığı: Me On

Authors : Yakup Orhan, Emrah Akdeniz

Pages : 55-78

Doi:10.59536/buiifd.1561790

View : 34 | Download : 63

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Platon ve Aristoteles var olmayanın/me on varlığını, Parmenidesçi yaklaşımın yol açtığı sorunlara çözüm bulmak için temellendirmektedir. Her ne kadar iki filozof da Parmenides’in düşünüş biçimin yol açtığı soruna karşı çözüm üretmek için, var olmayanın/me on var olduğu savını savunsalar da meseleyi ele alış biçimlerinden kaynaklanan temel bir fark bulunmaktadır. Platon’un düşünüş biçiminde var olmayan/me on, kendinde bir mahiyete sahip olmadığından idea ile arasında sürekliliğe dayanan bir ilişki bulunmamaktadır. Platon düşüncesinde var olmayan/me on, asıl ve hakiki varlık olan ideayı hatırlatması bakımından işaret olarak anlamlıdır. Bu nedenle hakiki varlık olan idea ve var olmayan arasında doğrudan bir geçiş yoktur. İdea ve var olmayan arasında kurulan ilişki pay alma üzerinden açıklanmaktadır. Var olmayan/me on, kendisinde devinimin ve oluşun gerçekleştiği birleşik şeyleri ifade etmektedir. Bu şeyler, basit ve saf olan eidos’un terkibi ile meydana gelmektedir. Bu bakımdan, birleşik yapıda olan şeylerdir ve varlığını asıl ve hakiki varlık olan ideadan/eidos’tan almaktadır. Aristoteles’in düşünüş biçiminde var olmayan/me on ve asıl varlık olan töz arasında sürekliliğe dayanan bir geçiş bulunmaktadır. Bu süreklilik tözün/ousia iki ciheti olan imkân/dynamis ve etkinlik/energeia şeklinde ele alınmaktadır. Aristoteles’e göre var olmayan/me on imkân/dynamis olarak vardır. Dynamis olarak var olan, tözün/ousia olabilme ve olmama durumları ile ilgili cihetidir. Bu anlamda dynamis bir şeyin kendi içerisinde sahip olabileceği durumlardan yoksun olmasını kasteder. Yoksunluk/staresis, var olmayanın varlığı olarak zamanda henüz gerçekleşmemiş olandır. Bu bakımdan töz/ousia, bu yoksunluk nedeniyle devinebilmektedir. Tözün etkin/energeia ciheti ise o şeyin gerçek halidir. Bir şey kendisinde sahip olduğu imkânları açığa çıkardığında, o şey etkin/energeia olma haline geçebilmektedir. Bu çalışmada Platon’un ve Aristoteles’in, var olmayanın/me on varlığını ele alış biçimlerini ve bunu nasıl temellendirdiklerini inceleyeceğiz.
Keywords : töz, varlık, var olmayan, oluş, İlkçağ felsefesi, İdea