Avrupa`daki Tasnif Sistemlerine Dair Gelişmelerin Türk Arşivcilik Tarihine Etkisi: Arşivlerde Usul ve Kaide

Authors : Elif YILMAZ ŞENTÜRK

Pages : 90-119

Doi:10.24146/tk.1054820

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2022-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: 20. yüzyıl, Avrupa’da belge tasnif sistemlerine dair gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir. Söz konusu gelişmeler yayınlanan kitap ve makaleler sayesinde Türkiye’de takip edilebilmiştir. Bu çalışmada Felemenkçe’den Türkçe’ye tercüme edilerek İstanbul Şehremaneti Mecmuası’nda eski harflerle yayınlanan ‘Arşivlerde Usul ve Kaide’ isimli iki ayrı makale değerlendirilmiş, Türkiye’de, arşivcilik alanındaki etkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma yöntemi olarak doküman analizi ve belge tarama yöntemleri kullanılan bu çalışma için söz konusu makaleler Osmanlı Türkçesi’nden Yeni Türk Alfabesi’ne tahvil edilmiştir. Bu işlem yapılırken basit transkripsyon yöntemi kullanılmıştır. Bulgular: Makalelerden ilkinin, Universal Decimal Classification’un ikinci edisyonunun başkanı Frits Donker Duyvis tarafından kaleme alınan ‘Ordening in de Administratie’ isimli kitaptan alındığı tespit edilmiştir. İkinci makalenin yazarı için yalnızca H.N. harfleri kullanılmıştır. Bu ismin Hayrettin Nedim Göçen olduğu arşiv belgeleriyle kanıtlanmaya çalışılmıştır. İlk makalede konu tasnif sistemleri anlatılmış, Universal Desimal Classification’un arşivlere uygulanmasına yönelik tavsiyeler verilmiştir. Makalelerde geçen belge yönetimi işlemlerinin günümüzde de geçerli olduğu güncel literatüre dayalı olarak sunulmuştur. Sonuç: 20. yüzyıl konu tasnif sistemlerinin ön plana çıktığı bir dönemdir. Bu yüzyılda Avrupa’da belge yönetimi alanındaki gelişmelerin Türkiye’deki kütüphane, dosyalama ve arşiv uygulamalarını etkilediği ortaya konulmuştur. Desimal ve konu tasnif sistemleri günümüzde de kullanılmaktadır. Belgeye erişim her dönem üzerinde çalışılan bir konudur ancak bu alanda çalışacak olan personel belge yönetiminin en önemli unsurudur. Özgünlük: Bu çalışmada, literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak Türkiye’de kullanılan standart dosya planının, Avrupa’daki belge yönetimine dair gelişmelerin bir yansıması olarak ortaya çıktığı iddia edilmektedir. Türkiye’nin ilk belediyecilik dergisi olan İstanbul Şehremaneti Mecmuası’nda yayınlanan ‘Arşivlerde Usul ve Kaide’ gibi yayınlar Avrupa’da ortaya çıkan standartların bilinmesini sağlayarak Türkiye’deki yöntemleri de büyük ölçüde etkilemiştir.
Keywords : Evrensel Onlu Sınıflandırma, Arşivcilik, Düzenleme