ZONGULDAK İLİ’NDE 2015-2017 YILLARI ARASINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN ORMAN ÜRÜNLERİ İTHALATINDA BİTKİ KARANTİNASI UYGULAMALARI

Authors : Ertan ALBAS, Yafes YILDIZ

Pages : 100-107

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Son yıllarda ulaşım ve ulaştırma sektöründeki gelişmelerden dolayı global ticaret hacminin artması, zararlı türlerin taşınmasını kolaylaştırarak, zararlıların doğal yayılış hızlarına oranla, daha hızlı bir şekilde yeni alanlara bulaşmasına ve yerleşmesine neden olmaktadır. Küresel ticaret hacminin artmasıyla birlikte, zararlı organizmaların uluslararası ticaret yoluyla yayılmasını önlemek için karantina kontrolleri her zamankinden daha elzem hale gelmiştir. Karantina tedbirleri tarihte ilk olarak, “kara ölüm” olarak bilinen veba hastalığının yayılmasını engellemek için uygulanmıştır. Orta çağ Avrupası’nda limanlara giriş yapmak isteyen gemiler, limanlara girmeden önce kırk gün bekletilmiştir. Uygulama Latince “quadro guinta” olarak ifade edilen 40 günlük bekleme süresinden dolayı karantina adını almıştır. Tarihsel süreçte değişimler ve gelişimler gösteren karantina kavramı uluslararası ticarette çok büyük önem arz etmektedir. Bir zararlının, bir alana bulaşması ve yerleşmesinden sonra yapılacak mücadelenin maddi yönü ve mücadelede başarılı olma ihtimali, zararlının bulaşmasını önlemek için alınacak önlemlerin maliyetleri ile karşılaştırıldığında, zararlıların bulaşmasının engellenmesinin önemi açık bir şekilde görülmektedir. Ülkemizde orman ürünü ithalinde karantina kontrolü yapma yetkisine sahip 48 giriş kapısından birisi olan Zonguldak’ta da Zonguldak Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürlüğü tarafından bitki karantinası kontrolleri yürütülmektedir. Yapılan kontrollerde en fazla iade işlemi/ uygunsuzluk bildirimi Monochamus spp.  zararı/varlığı sebebiyle gerçekleşmiştir. 2015-2017 yılları arasında zararlı tespiti nedeni ile gerçekleştirilen 129 uygunsuzluk bildiriminin 120 tanesinin nedeni Monochamus spp.’ dir. Monochmaus spp.’ nin neden olduğu 120 adet uygunsuzluk bildirimi mahrece iade işlemi ile sonuçlandırılmıştır. Monochamus spp. türleri hem Bitki Karantinası Yönetmeliği Ek-1/A listesinde yer almakta hem de Monochamus spp. ile ilgili olarak Bitki Karantinası Yönetmeliği Ek-4 Listesinde, ürün üzerinde Monochmus spp. larvalarının neden olduğu 3 mm’ den büyük deliklerin bulunmaması şartı aranmaktadır. Monochamus spp. Burshaphelenchus xylophilus (Çam Odun Nematodu) isimli zararlı için vektör olması nedeniyle üzerinde önemle durulması gereken bir zararlıdır. Mahrece iade işlemine neden olan diğer zararlı ise Sirex noctilio ’ dur ve yalnızca 1 adet bildirime neden olmuştur. Sirex noctilio Bitki Karantinası Yönetmeliği Ek-1/A listesinde bulunmaktadır. Arhopalus spp., Tomicus piniperda , Aconthocinus aedilis ve karantina etmeni olmayan diğer zararlılarla bulaşık 254,987 m³ orman ürününün, uygulanan fümigasyon önleminin ardından gerekli kontrolleri yapılarak yurda girişi sağlanmıştır. İthalat kaydı ile başvurusu yapılan orman ürünlerinin miktar bazında; 2015 yılında  %0,27’si, 2016 yılında %0,55’i, 2017 yılında ise %2,40’ı mahrecine iade edilmiştir. İthalat kaydı ile başvurusu yapılan orman ürünlerinin miktar bazında; %0,073’ü fümigasyon işlemine tabi tutulmuştur. 
Keywords : Karantina, Orman Ürünü İthalatı, Monochamus spp, Zonguldak, Gümrük