AHMED MİDHAT, MİZANCI MURAD VE FATMA ALİYE’NİN ROMANLARI BAĞLAMINDA TANZİMAT ROMANINDA İDEAL AYDIN TİPİ

Authors : Nihal ÖZTÜRK

Pages : 69-103

Doi:10.29228/filolojibengu.16

View : 9 | Download : 11

Publication Date : 2022-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tanzimat’la beraber edebiyatımıza ilk defa giren roman, topluma yön vermek isteyen müellifler için uygun bir mecra olarak değerlendirilmiştir. Batılılaşma yolunda giden Tanzimat romancısı, idealindeki yeni modern toplumu romanlarının kurmaca dünyasında anlatırken bunu oluşturduğu ideal tipler üzerinden gerçekleştirir. Topluma mesaj vermek ve yönlendirmek amacıyla Tanzimat romancısının en çok yöneldiği ideal tiplerin başında ideal aydın tipi gelir. Ahmed Midhat, Mizancı Murad ve Fatma Aliye’nin romanları, ideal aydın tiplemesinin nitelik ve nicelik bakımından en karakteristik örneklerini ihtivâ etmektedir. Bu ve benzeri romancıların kurguladıkları ideal aydın tipi birçok bakımdan Batılı olmasına rağmen kendi değerlerine sahip çıkan özelliklere sahiptir. İdeal bir aile müessesesi için ideal aydın kadın ve erkeğin evlendirilmesi, idealize edilen gençlerin eğitimlerine ihtimam gösterilmesi, kadının eğitimi ve sosyal hayatta yer alması için uygun örneklerin verilmesi gibi pek çok olumlu davranış ve tutum bu romancıların kurguladıkları ideal aydın tipinin ortak özellikleri arasındadır.
Keywords : Tanzimat Edebiyatı, roman, İdeal aydın tipi, Ahmed Midhat, Mizancı Murad, Fatma Aliye