Kayıp Poetika: Tractatus Coislinianus’ta (Coislin Risalesi) Mizah Düşüncesi

Authors : Oğuz ARICI

Pages : 111-124

Doi:10.17484/yedi.1071122

View : 9 | Download : 9

Publication Date : 2022-07-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Aristoteles’in Poetika eserinin ikinci bir cildinin olup olmadığı bir muammadır. Kimilerine göre ikinci rulo hiçbir zaman yazılmamış, Aristoteles Poetika’daki incelemesini tragedya ve destan üzerine yoğunlaşarak tamamlamıştır. Kimilerine göreyse metin eksiktir çünkü Aristoteles komedya ve satir üzerine bir inceleme yapacağını vaat etmiştir. Şayet ikinci kitap yazıldıysa akıbetinin ne olduğu da bir başka tartışma konusudur. Kimilerine göre kaybolmuş, kimilerine göre içeriği değersiz bulunduğu için önemsenmemiş, kimilerine göreyse tam tersine içeriği çok tehlikeli bulunduğu için kopyalanmasına izin verilmemiş ve özellikle yok edilmiştir. Zaman zaman Atlantis efsanesi gibi bahsedilen kayıp rulo, Umberto Eco’nun Gülün Adı adlı romanına da bu tehlikeli yanıyla konu olmuştur. 1839 yılında John Anthony Cramer adında bir klasik edebiyat uzmanı tarafından Paris Ulusal Kütüphanesinde keşfedilen ve Tractatus Coislinianus insert ignore into journalissuearticles values(Coislin Risalesi); adı verilen el yazmalarının Aristoteles’in Poetika adlı eserinin kayıp kısmı olup olmadığı konusunda bir tartışma vardır. Söz konusu el yazmaları Poetika’nın yapısına oldukça benzerlik gösterir. Tıpkı Poetika’da olduğu gibi burada da metin, önce poiesis ve mimesis gibi genel kategorilerden başlayıp alt türlere odaklanır. Poetika’nın tragedya ve epos çözümlemesine benzer bir şekilde el yazması metnin odağında da ‘gülünç olan’ ve gülüncün teknikleri yer almaktadır. Bu makalede Risale’nin, Aristoteles’in külliyatındaki, özellikle Poetika’daki fikirleriyle benzeşen yerleri tespit edilmeye ve metnin tamamındaki mizah düşüncesi bu bağlamda tartışılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Coislin Risalesi, Aristoteles, Poetika, komedya, mizah