CİZRE’Lİ EB-UL-İZ VE BİLİME YAPTIĞI KATKILAR

Authors : Nilgün ONURSAL

Pages : 1025-1033

View : 8 | Download : 8

Publication Date : 2012-01-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Bilim ve Kültür sempozyumunun Fen Bilimleri ve Kültür alt başlığı çerçevesinde Cizre’li bilim adamı Eb-Ul-İz ‘in kişiliği ve bilime olan katkılarından söz edeceğim. İnsan başta doğa karşısında güçsüz halde iken doğayı tanıdıkça güçlü hale gelmiştir. Demek ki insana yol gösteren en önemli etmen doğada var olan düzenliliktir. İşte bilim, doğada var olan bu düzenliliğin uzun yıllar boyunca gözlemlenmesi ve kayıt altına alınması ile ortaya çıkmıştır. Kültür ise, bir ülkede, bir yörede yaşayan halkın yaşamını daha iyi sürdürebilmek, çevresindeki bireylerle ilişkilerini uyumlu kılabilmek için bir çok ortak ve yaygın davranışlarda bulunmaktır. Bu davranış kalıpları o toplumun yaşama biçimini, olaylar ve durumlar karşısındaki tavrını, çevresini ve dünya’yı nasıl algıladığını açıklar. Mezopotamya uygarlıkların gelişmesi için oldukça uygun olan yerleşim bölgesi olan Dicle ile Fırat deltasında yer almaktadır. Mezopotamya’da bilimin gelişme aşamalarını İslamiyet ten önce ve İslamiyet ten sonra olarak ele alıp bir kıyaslama yapmak mümkün olacaktır. Sürekli olarak Batı’da yetişmiş olan bilim insanlarını anlatan eğitim kaynaklarımız, bizim topraklarımızda yetişmiş olanları ise kendi çocuklarımıza tanıtmada maalesef biraz aciz kalınmıştır. Bunların içerisinde biri varki ünü Amerika Birleşik Devletlerine yayılmış ama kendi topraklarımızda pek bilinmemektedir. Bundan tam 800 yıl önce yaşamış Artuk Türkler’i hükümdarlarına “Otomatik makineler” yapmış ve bunları uygulamış olan bu bilgin Eb-Ul-İz El Cezeri’dir. Bu gün neredeyse sibernetik bilimin Ata’sı sayılacak bu zat’ın Cizrede yetişmesi bir tesadüften ibaret olmasa gerek. Bunun dışında Cizre’li birçok âlim ve bilim insanı örneği mevcuttur. Bir kaç tanesinin isimlerini yazacak olursak; 1-Ebu Üsame el-Cezeri er- Ruhavi 2-El- Hüseyn bin Muhammet bin Mevdut es Süllemi el-Cezeri(Ebu Ma’şer)3-Eş-Şeyh’ul-Ecel Ebu’l-Kerem Muhammed bin Abdulkerim bin Abdulvahit el-Cezeri gibi. O dönemde yaşayan birinin ilmini, kültürünü kendisinden sonra gelecek nesillere aktarmayı düşünüpkaleme alması da belli bir kültürün göstergesidir. Bu bildiri çerçevesinde mekanik ve robotik bilimine çok fazla katkısı olan Eb-Ul-İz’in yaşadığı dönemin özellikleri, onun bilim adamı olarak yaptığı bilimsel çalışma ve icatlarından bahsedeceğiz. Buna bağlı olarak Eb-Ul İz’in bu çalışmalarını yapmasını sağlayan o dönemin yöneticilerinin bilimeve eğitime verdiği öneme değineceğiz. Son olarak ta Eb-Ul-İz’in yaptığı bilimsel çalışmalarla Dünya’nın diğer bölgelerindeki çalışmaları kıyaslayarak bugüne ne gibi katkılarının olduğunu ortaya koymaya çalışacağız
Keywords : Eb Ul Iz