Öztürkçe Meselesi ve Nesiller Arası İletişim

Authors : Ömer Akdağ

Pages : 59-68

Doi:10.48174/buaad.1427542

View : 30 | Download : 95

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışmada 1930’lu yıllarda uygulanan arı dil veya Öztürk’çe tatbikatının nesiller arası iletişim yönü ve kültürel müktesebatımızın muhafazası üzerinde yaptığı etki değerlendirilmiştir. Hatırlanacağı üzere 1932 yılında başlayıp 1936 ve 1937 yılına kadar uzanan “Öztürkçe” uygulaması yapıldı. Bu uygulamada takip edilen maksat, “Türkçe kökenli kelimelerle iktifa edilmesi” olarak ifade edilmiş ise de uygulamadan anlaşıldığı kadarıyla hedef Arapça ve Farsça menşeli kelimelerin atılmasıydı. Nitekim öyle oldu ve Arapça menşeli kelimelerin yerine arkaik metinlerden, sokakta kullanılan kelimelerden karşılıklar bulundu veya uyduruldu. Öztürkçe uygulamasının önde gelen isimlerinden Falih Rıfkı Atay’ın ifadesiyle Arapça menşeli olduğundan “şey” kelimesinin bile kullanılmasına müsaade edilmedi. Dört-beş senelik tecrübe neticesinde işin içinden çıkılamaz hale gelinmesi üzerine Güneş Dil Nazarisiyle bu denemeden vazgeçildi. Vazgeçildi ama Türkçemiz yara aldı ve 1970’li yıllarda Öztürk’çe uygulaması daha şiddetli şekilde sürdürüldü. Dilimizde tatbik edilen bu talihsiz tecrübe nesiller arası kopukluk ve kültürel kırılmalara sebebiyet verdi.
Keywords : Öztürkçe, Arıdil, Kültür, İletişim