ÖZ YETERLİK VE STRESLE BAŞA ÇIKMA (BİREYSEL VE TAKIM SPORLARI ANTRENÖRLERİ ARAŞTIRMASI)

Authors : Arif ÖZSARI, Mehmet ALTIN

Pages : 399-411

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma ile bireysel spor branşlarında ve takım sporlarında görev yapan antrenörlerin öz yeterlik ve stresle başa çıkma tarzlarındaki değişimin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma evrenini Türkiye’deki bireysel sporlar ile takım sporları antrenörleri oluşturmaktadır. Örneklem grubunu ise İstanbul, Ankara, Antalya, İzmir, Denizli, Kocaeli ve Konya illerinde aktif olarak görev yapan 216 bireysel spor antrenörü, 246 takım sporu antrenörü olmak üzere toplamda 462 antrenör oluşturmaktadır. Öz yeterliliğin tespitinde Riggs ve ark., (1994) tarafından geliştirilen, Türkçe’ye uyarlaması Öcel, (2002) tarafından yapılan Öz Yeterlik Ölçeği, stresle başa çıkmanın belirlenmesinde ise Lazarus ve Folkman (1980) tarafından geliştirilen, Türkçe’ye uyarlaması Şahin ve Durak, (1995) tarafından yapılan Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verilerinin varyans ve homojenliği kontrol edilmiş, independent samples t testi, One-Way Anova-Tukey testlerinin yanı sıra, ilişkisel model kapsamında korelâsyon yönetimine başvurulmuştur. Sonuç olarak, antrenörlerin stresle başa çıkma tarzlarında cinsiyet ve yaş faktörlerine bağlı olarak anlamlı değişimler söz konusu değilken, stresle başa çıkma tarzlarından kendine güvenli yaklaşım boyutunda takım sporu antrenörlerinin, bireysel spor antrenörlerine nazaran anlamlı bir şekilde daha pozitif davranışlar sergiledikleri bulgulanmıştır. Antrenörlerin öz yeterlik değerlerinde cinsiyet ve yaş faktörlerine bağlı olarak anlamlı değişimler gözlenmemişken, bireysel spor antrenörlerinin öz yeterliklilik değerlerinin, takım sporu antrenörlerine göre istatistikî anlamda daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular ışığında takım sporu antrenörlerinin, bireysel spor antrenörlerine nazaran daha fazla kendilerine güvendikleri, bireysel spor antrenörlerinin ise takım sporları antrenörlerinden daha yüksek öz yeterliğe sahip oldukları söylenilebilir. İlişkisel model kapsamında ise öz yeterlik ile stresle başa çıkma tarzları kendine güvenli yaklaşım boyutu arasında negatif yönlü ve güçlü, iyimser yaklaşım ile negatif yönlü ve orta düzeyli, çaresiz yaklaşım ile pozitif yönlü ve yüksek düzeyli, boyun eğici yaklaşım ile pozitif yönlü ve orta düzeyli, sosyal desteğe başvurma ile negatif yönlü ve düşük düzeyli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Antrenör, öz yeterlik, stresle başa çıkma