KURULUŞ SÜRECİNDE DEMOKRAT PARTİYE YÖNELTİLEN MUVAZAA İTHAMI VE KONUNUN SİYASİ ÇEVRELERDE VE GAZETELERDE ELE ALINIŞI

Authors : Osman AKANDERE

Pages : 63-76

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çok-partili hayata geçiş çabalarını yoğunlaştığı günlerde yani Demokrat Parti’nin kuruluş sürecinde Milli Şef ve CHP Değişmez Genel Başkanı olan İnönü ve CHP'liler ortaya bir iddia atmışlardı. Bu iddia yeni kurulan partinin, yani “Demokrat Parti'nin bir muvazaa partisi” olduğuydu. Bu çevrelere göre Demokrat Parti kurulurken Bayar, İnönü'nün iznini almıştı. Millî Şef İnönü, Demokrat Parti'nin Bayar başkanlığında kurulmasına sıcak bakmıştı. Ayrıca partinin kuruluş süreci içerisinde Bayar, İnönü ile sürekli bir ilişki içerisinde olmuştu. CHP'liler istediği için ülkede demokrasiye geçilmiş ve yeni partiler kurulmuştu. CHP çevrelerinde böyle bir iddianın ortaya atılmasına sebep olan hadise, Bayar'ın 4 Aralık 1945 günü İnönü tarafından Çankaya Köşkü'ne yemeğe davet edilmesi ve onunla baş başa yediği akşam yemeğidir. Bu yemek daveti, yeni bir partinin kurulmasından hoşnut olmayan CHP'lilerce başka mecralara çekilmişti. Bu çevreler "yeni parti bir muvazaa" partisidir şeklinde yaygara yapmışlardır. İnönü bu görüşmeyle ilgili olarak Celal Bayar’ın kuracakları Demokrat Parti’nin programını nezaketen kendisine getirdiğini ve kendisiyle partisi hakkında görüştüklerini ve hiçbir zata bir parti teşkil etmesi için teklif ve telkinde bulunmadığını söyleyerek muvazaa iddialarının doğru olmadığını belirtmiştir. Muvazaa iddialarının muhatabı olan Demokrat Parti’nin Celal Bayar ve Adnan Menderes gibi kurucuları da 7 Ocak 1946 günü yaptıkları basın toplantısında “Muvazaanın hafiflik olduğu ve ne bunu kabul edecek ne de bu teklifi ileri sürecek kimseler olmadığını ve zaten ülkenin de muvazaalı işlere de tahammülü bulunmadığı” açıklamasını yaparak iddiaları kesinlikle reddetmişlerdir. Bu çalışmada Demokrat Parti’nin kuruluş sürecinde siyasi çevreler ve basında tartışılan “muvazaa iddiaları” ele alınıp, verilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Milli Şef İnönü, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Muvazaa, İddia