HATAY MESELESİ BAŞLARKEN BİR TAŞRA KENTİ GAZETESİNE YANSIMALAR: BALIKESİR’DE TÜRK DİLİ GAZETESİ ÖRNEĞİ (1936)

Authors : Zeki ÇEVİK

Pages : 213-228

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti döneminde “İskenderun Sancağı” (kısaca Sancak) olarak adlandırılan ve 1936 yılında Atatürk tarafından Hatay adı verilen bölge Mondros Mütarekesi sonrasında 9 Kasım 1918 tarihinden itibaren önce İngiliz birliklerince işgal edildi. Daha sonra bu bölge de dâhil Suriye ve Lübnan San Remo Konferansı’nda 25 Nisan 1920’de alınan kararla Milletler Cemiyeti yasasının 22. Maddesi ile öngörülen Manda Sistemi’ne dayanılarak Fransa’ya bırakıldı. Milli Mücadele sırasında Türkiye ile Fransa arasında 20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşması ile Türkiye’nin güney sınırları tespit edilirken, bu bölge Türk toprakları dışında bırakılmış fakat özel bir statü kazanmıştı. Sancak bölgesi Misakı Milli sınırları içinde olmasına rağmen Milli Mücadele’nin henüz kesin bir sonuca ulaşmadığı bir sırada, Fransa ile savaşı sona erdiren bir antlaşma yapılırken bölgenin Anavatandan ayrı kalması kabul edilmek zorunda kalındı. 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nda da sınırların dışında kaldı. Suriye, Lübnan ve Sancak’taki Fransız Manda yönetimi 24 Temmuz 1922’de taraflar arasında imzalanan antlaşma ile karara bağlandı. Bu Manda yönetimi Milletler Cemiyeti tarafından 29 Eylül 1923’te tasdik edildi. Manda yönetiminin 1936’da sona ermesiyle ise Sancak, Türkiye’nin özellikle Atatürk’ün bizzat kararlı girişimleri ve yönlendirmesiyle bağımsızlık sürecine girmiştir. Türkiye’nin yürüttüğü bu kararlı politika sonucu Sancak, 12 Eylül 1938 tarihinde Hatay Cumhuriyeti adıyla bağımsız bir devlet oldu. Hatay 30 Haziran 1939 tarihinde de Anavatana kendi Meclisinin aldığı kararla katılmıştır. Bu çalışmada 1936 yılında Hatay ile ilgili gelişmelerin bir taşra kenti olan Balıkesir’de yayımlanan Türk Dili Gazetesi’ne nasıl yansıdığı ele alınıp incelenmiştir.
Keywords : Atatürk, Türkiye, Hatay Cumhuriyeti, Fransa, Milletler Cemiyeti