SALGIN HASTALIKLARLA MÜCADELEDE OSMANLI TAŞRA BELEDİYELERİNDEN ÖRNEKLER

Authors : Ahmet Caner ÇATAL

Pages : 1-14

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2021-02-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Salgın hastalıklar, tarihin çeşitli zamanlarından beri insanlığı tehdit etmiştir. Yüzyıllardır deprem, yangın, kıtlık ve iklim değişikliği gibi doğal afetlerden daha fazla etkiye sahip olan salgın hastalıklar, birkaç hafta veya yıl içinde milyonları bulacak boyutta insanların ölümüne neden olmuştur. Kolera, veba, tifo, çiçek, frengi ve grip gibi pek çok türdeki hastalık önlem alınmadığı surette salgın haline dönüşerek insanlık hafızasında derin izler bırakmıştır. Farklı zaman dilimlerinde çeşitli ülkelerde ortaya çıkan salgın hastalıklara, geniş toprak parçasına sahip olan Osmanlı Devleti de maruz kalmıştır. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde salgın hastalıklara karşı sağlık alanında ciddi atılımların yapıldığı görülmüştür. Ülke genelinde halk sağlığına önem verilmiştir. 1827 yılında yeni tıp okulu açılmış, 1839 yılında da Tıbbiye Nezareti kurulmuştur. 1861 yılında ülkede hekim sayısı kayıt altına alınmaya çalışılmıştır. 1866 yılında sivil tıp okulu açılmış ve 1871 yılında taşra vilayetlerine hekim gönderilmeye başlanmıştır. Osmanlı Devleti’nde İstanbul dışında belediyeler 1860’lı yıllardan itibaren kurulmaya başlamıştır. Taşra belediyelerinin kurulmasıyla birlikte Osmanlı Devleti’nde sağlık işleri XIX. yüzyılın ikinci yarısında farklı bir boyut kazanmıştır. Belediye bünyesinde doktor, ebe, aşı memuru ve eczacı gibi sağlık personeli görevlendirilmiştir. Salgın hastalıklarla mücadelede belediye personelleri aktif olarak hizmet etmişlerdir. Bu çalışmada, salgın hastalıkların ne şekilde ortaya çıktığı veya bundan halkın nasıl etkilendiğinden ziyade Osmanlı taşra belediyelerinin salgın hastalıklardaki hizmetlerinden örnekler verilmiştir. Bu noktada belediyelerin sağlık personeli istihdamı, salgınların önlenmesinde faydası görülen sağlık cihazlarının satın alınması, fakirlerin doyurulması gibi hizmetleri tespit edilmiştir. Bu çalışmanın temel materyallerini Osmanlı Arşivi’nden temin edilen belgeler oluşturmaktadır. Bununla birlikte salgın hastalıklar hakkında yapılan tez çalışmalarından ve tetkik eserlerden de istifade edilmiştir. 
Keywords : Belediye, Hastalık, Osmanlı Devleti, Salgın, Yerel Yönetim