İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA BİR GÖÇ TRAJEDİSİ: STRUMA

Authors : Çağhan SARI

Pages : 192-212

Doi:10.52735/bellek.1018232

View : 16 | Download : 31

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanların bulundukları yeri kendi iradeleri dışında terk etmeleri zorunlu göç olarak tanımlanmıştır. Savaşlar, dini siyasi etnik baskılar ve güvenlik ihtiyacı zorunlu göçün nedenleri arasındadır. İkinci Dünya Savaşı’nda insanlık suçları yönünden birçok suça imza atan Nazi Almanya’sı faaliyetlerini Almanya ile sınırlı tutmamıştır. Nazi Almanya’sının Avrupa’da işgal ettiği ülkelerde de Yahudi karşıtı yasaları uygulamalarıyla Romanya’da ikamet etmekte olan Yahudilerin can güvenliği tehlikeye girmiştir. Romanyalı Yahudiler, Campania Mediteranea de Vapores Limitada isimli bir acenteden Panama bandıralı Struma gemisini kiralayarak, Türkiye karasularından geçip Filistin’e ulaşmak istemişlerdir. Struma, 1830 model bir kömür gemisidir. 12 Aralık 1941’de Köstence limanından 769 yolcu ve 10 mürettebatla yola çıkan geminin motoru İstanbul’a varmadan çatlamıştır. Onarıldıktan sonra İstanbul Boğazına varınca ikinci kez motor arızası yaşamıştır. Almanya’nın baskısıyla gemideki yolcuların kıyıya çıkmasına izin verilmezken Struma, dokuz hafta boyunca Sarayburnu’nda bekletilmiştir. İngiltere, ABD büyükelçiliği ile Vehbi Koç’un girişimleriyle bazı yolcuların inmesine izin verilmiştir. 23 Şubat 1942’de Struma Şile açıklarına çekilmiştir. 24 Şubat 1942 sabahı bir denizaltı tarafından batırılmıştır. 768 kişi hayatını kaybederken iki kişi kurtulmuştur. 1970’lerde Sovyet arşivleri ışığında geminin bir Sovyet denizaltısı tarafından batırıldığı anlaşılmıştır. Türk edebiyatında birçok romanın konu edindiği Struma’nın zorunlu göç yolculuğu felaketle sonuçlanmıştır. Bu çalışmayla Struma faciasını inceleyerek göç araştırmaları literatürüne katkı sağlanması amaçlanmıştır. Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, tetkik ve telif eserler ile dönemin Türk basını bu çalışmanın kaynaklarını teşkil etmektedir.
Keywords : Holokost, İkinci Dünya Savaşı, Romanya, Struma, Yahudi, Zorunlu Göç