1830-1835 İŞKODRA İSYANININ RUMELİ’YE ETKİSİ

Authors : Ahmet EYİCİL, Süleyman KEKİL

Pages : 160-176

Doi:10.52735/bellek.1033382

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Rusya ile Osmanlı Devleti arasındaki 1828 savaşı ve sonunda yapılan Edirne Antlaşması sırasında Rumeli’de bulunan beyler, kendilerinden beklenen desteği vermedi. Edirne’yi on iki bin Rus askeri kuşatmıştı. Rumeli’de İşkodralı Mustafa Paşa kumandasında silahlı 40 bin asker vardı. İşkodralı, verilen talimata uymayarak Rusları arkadan çevirmedi. Böylece Babıali’yle Rumeli paşaları arasında bir güvensizlik ortamı oluştu. 1826’da Asakir-i Mansure kuruldu. Babıali, Rumeli’deki paşaların ve beylerin bu yeni düzene uymasını istedi. Bunun üzerine eskiden beri bağımsız gibi hareket eden bu paşalar, Babıali’yi dinlemeyerek 1831’de isyan etti. Babıali’de bu isyanı bastırmak üzere sadrazam Mustafa Reşit Paşa’yı Rumeli’ye gönderdi. Reşit paşa, Rumeli’de şımararak devlete karşı isyan etmeyi adet haline getiren İşkodra, Sofya, Pirlepe, Bosna, Evliye-i Selase ve Kegalık paşalarını etkisiz hale getirdi. Böylece Rumeli’de asayiş ve huzur yeniden sağlandı. Ancak Rumeli’deki isyanı Prusya, Avusturya, Fransa, İtalya ve Rusya gibi devletler desteklediğinden isyancıları affetme yoluna gidildi. İşkodralı Mustafa Paşa, Kapudan Hüseyin Paşa ve diğer paşalar suçlu olmalarına rağmen Avusturya’nın baskısı sonucunda affedildi. Bu nedenle Babıali, isyancılara müsamahakâr ve bağışlayıcı davrandı. Babıali’nin hoşgörülü ve bağışlayıcı davranması nedeniyle, 1831 yılında bastırılan isyan Rumeli’de 1835’e kadar devam etti. Rumeli’deki isyanı Yanya valisi Tepedelenli Ali Paşa, Bağdat valisi Kölemen Davut Paşa, Mısır valisi Mehmet Ali Paşa dolaylı olarak destekledi. Aslında bunlar Rumeli’deki isyanları destekleyerek yeni düzene karşı olduklarını Babıali’ye duyurmak istediler. Yani bu paşalar devleti dinlemeyerek kendi bulundukları yerde bağımsızmış gibi hareket ettiler. Ayrıca bu paşa ve beyler, Babıali’den ziyade Avrupalı büyük devletlerin yardımlarına güvendiler. Bu tutumlarından dolayı Rumeli’de İşkodralı Mustafa Paşa’nın çıkardığı isyanının yayılmasında etkili oldular. Ayrıca Rumeli’de çıkarılan isyanlara Arnavutlar, Boşnaklar, Sırplar, Bulgarlar ve Karadağlılar katıldılar. Rumeli’deki bu uluslar kendi başlarına buyruk olmalarından dolayı isyan adı altında bölgede kargaşa oluşturdular. Rumeli’deki halkın Babıali’ye sadakatsizliğini bilen devletler de bu halkları siyasi çıkarlarına alet ettiler. Babıali’nin otorite boşluğundan yararlanan Rumeliler, uzun süre devleti iç tehdit olarak meşgul ettiler.
Keywords : Rumeli, İşkodralı Mustafa Paşa, Babıali, Asakir i Mansure