Selim Hilmi Özkan, Osmanlı Devleti ve Diplomasi, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul 2017, 286 s. ISBN: 978-605-2101-00-1

Authors : Mehmet DERİ

Pages : 227-230

Doi:10.52735/bellek.1207848

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Osmanlı Devleti’nde Diplomasi üzerine yapılan nitelikli ve akademik çalışmaların sayısı son yıllarda giderek artmaktadır. Bu çalışmalardan biri de Prof. Dr. Selim Hilmi Özkan’ın kaleme aldığı “Osmanlı Devleti ve Diplomasi” başlıklı çalışmasıdır. Selçuklu mirası üzerine kurulan fakat Roma’nın hâkimiyet alanı üzerinde de hak iddia eden Osmanlı Devleti’nin başarılarını sadece askerî alandaki başarısıyla açıklamak mümkün değildir. Çünkü Osmanlı Devleti, tarih boyunca kurulmuş ve tarihe büyük ölçüde yön vermiş önemli ve güçlü devletlerin en başında gelenidir. Osmanlı Devleti’nin farklı dinden, dilden, kültürden ve medeniyetten olan toplumları yüzyıllarca bir arada tutmasının arka planında başarıyla uyguladığı diplomatik siyaseti vardır. Osmanlı Devleti; ilk Türk-İslam devletlerinin diplomasi geleneklerini devralmış, Kuruluş ve Yükselme dönemlerinde ad hoc insert ignore into journalissuearticles values(geçici); diplomasiyi kullanmış, Batılı ya da diğer devletlerle karşılıklı, sürekli denilebilecek nitelikte diplomatik ilişkilere girmemiştir. Osmanlı Devleti’nin siyasî, askerî ve ekonomik gücünün zamanla zayıflamasıyla birlikte, özellikle de 1606 Zitvatorok Anlaşması ve sonrası dönemde devlet, ad hoc diplomasisini yavaş yavaş terk etmiştir. 17. yüzyılın başından itibaren Osmanlı’da elçi ve elçilik faaliyetlerine yönelik çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Osmanlı’da diplomasinin kurumsallaşmasını bir gereklilik haline getiren asıl gelişmeler 19. yüzyılda yaşansa da diplomaside kurumsallaşmanın ilk adımları 18. yüzyılın sonlarından itibaren 3. Selim tarafından atılmıştır. 3. Selim, devleti çöküntüden kurtarmanın yolu olarak Batılı ülkelerin yakından takip edilebilmesi için Londra, Paris, Viyana ve Berlin gibi başkentlerde daimi elçilikler açtırmıştır. Osmanlı Devleti, Gerileme ve Dağılma dönemlerinde, devletlerarası ilişkilerde denge politikasını kullanmış, denge politikasının en büyük aracı olarak da diplomasiye büyük önem vermiştir. Çalışmada; ağırlıklı olarak Osmanlı Devleti’nde diplomasiyi belirleyen organlar; Kuruluş Döneminde Osmanlı’da Diplomasi ve diplomasinin gelişimi; Yükselme ve Zirve Döneminde Osmanlı Diplomasisi; Osmanlı Devleti’nin Avrupalı Devletlere uyguladığı diplomasi anlayışı, Osmanlı Devleti’nde protokol; Osmanlı Diplomasisinde değişim ve sürekli diplomasiye geçiş; sürekli diplomasiye geçiş sürecinde dış faktörler; Hariciye Nezaretinin Kurulması gibi konular akademik bir perspektiften ele alınmaktadır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Diplomasi, Sürekli Diplomasi, Elçi, Protokol, Ottoman State, diplomacy, permanent diplomacy, ambassador, protocol