II. MEŞRUTİYET PARLAMENTOSUNDA KADINLARA SEÇMEN OLMA HAKKININ TANINMASINA YÖNELİK YAPILAN TARTIŞMALAR

Authors : Şenay ATAM, Mehmet Şakir ULUDAĞ

Pages : 80-91

Doi:10.52735/bellek.1313150

View : 24 | Download : 20

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti yapısı itibarıyla Osmanlı hanedanından birinin devletin başına geçtiği mutlak-monarşik sistemle yönetilmektedir. Padişahın danışma meclisi Divan-ı Hümayunda yasama, yürütme ve üst mahkeme olarak yargı faaliyetleri yürütülse de son karar padişaha aittir. Bir yandan parlamenter sistemin İngiltere’de uygulanmaya başlanması, diğer yandan Fransız İhtilali ile Avrupa’da sosyal ve siyasal değişimin başlamasından sonra Osmanlı Devleti de bu değişim rüzgârından etkilenmiştir. Osmanlı Devleti’nde ilk olarak Jön Türk hareketi ile yaşanan halkın karar mekanizmasına dâhil edilmesi talebi öncelikle 1876 yılında I. Meşrutiyet’in ilanı ile neticeye ulaşmıştır. II. Abdülhamit o dönemde içerde ve dışarıda yaşanan olaylardan etkilenerek geçici olarak meşruti yönetimi askıya alsa da yeniden parlamenter sisteme geçiş bu sefer İttihat ve Terakki’nin girişimleri ile 1908 yılında II. Meşrutiyet’in ilanından sonra mümkün olabilmiştir. Fakat halkın seçimi ile meydana gelecek olan Mebusan Meclisi üye seçimine her iki dönemde de kadınlar dâhil edilmemiştir. Meclise üye seçiminde seçmenler ve seçilecek olanlar erkeklerden olacaktır. Seçim kanununa göre her 50.000 erkek nüfus bir mebus seçebilecek ve seçim iki aşamalı yapılacaktır. Bırakın milletvekili olmayı kadınlar kendilerini temsil edecek kişileri dahi seçme hakkına sahip değillerdir. Bu çalışmada Osmanlı Mebusan Meclisi oturumlarında kadınların seçimlere dâhil edilebilmesine yönelik konunun gündeme gelmesi ve tartışılmasına dair meclis tutanakları ve İttihat ve Terakki Fırkası’nın yayın organı olarak adlandırılan Tanin Gazetesi incelenerek kadına seçme hatta seçilme hakkının verilmesi fikrinin nasıl karşılandığı ortaya konulmuştur.
Keywords : Osmanlı, Kadın, Meclis, II Meşrutiyet