VAREG-RUSLARIN BİZANS İMPARATORLUĞU İLE SİYASİ İLİŞKİLERİNİN BAŞLANGIÇ DÖNEMİ: 860 VE 907 KONSTANTİNOPOLİS SEFERLERİ

Authors : Merve Cansu Samat

Pages : 1-19

Doi:10.52735/bellek.1490672

View : 50 | Download : 58

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Orta Çağ’da Rus olarak adlandırılan İsveç kökenli ulusun, IX. yüzyılın ortalarına doğru Rusya topraklarına yönelerek kuzeyden güneye bu coğrafyayı kademeli biçimde kolonize etmeleri, Rusya topraklarında yaşamakta olan Slav kökenli yerel halkı ve bölgeye sonradan göç etmiş olan Türk kökenli ulusları siyasi ve kültürel bağlamda etkisi altına alan bir göç hareketiydi. Bununla birlikte bu göç hareketini tetikleyen başlıca unsur, özellikle IX. yüzyılda ticari ilişkiler bakımından altın çağını yaşayan Hazar Devletiydi. Hazar Devletinin siyasi ve ticari organizasyonu başlangıçta Slavlara örnek teşkil ederek, Baltık bölgesine göç eden Doğu Slavları tarafından burada ticaret şehirleri meydana getirildi. Baltık’ın kuzeyinde yaşayan İsveçliler, ticarete olan ilgileri ve denizcilikteki yetenekleri dolayısı ile öncelikle Rusya’nın kuzeyine yağma akınları düzenlediler, ardından bu coğrafyanın kalıcı sakinleri ve yöneticileri haline geldiler. Rusların asıl amaçları kuzeyde bir imparatorluk kurmak değil, güneyde Hazar Devleti ve Bizans İmparatorluğunun hâkimiyetinde bulunan ticari rotalardan ve nehir yollarından faydalanmaktı. Bu nedenle Ruslar, zamanla Rusya’nın kuzeyinde, merkezini özellikle Novgorod ve çevresinin teşkil ettiği genç devletlerinin merkezini güneye, Kiev şehrine taşıyabilmek adına bir dizi girişimlerde bulundular. Kiev şehri, IX. ve X. yüzyıllarda kaynaklarının çokluğu ile değil, güneydeki ticarete ulaşımın bir istasyonu olarak Ruslar için büyük önem arz etmekteydi. Bu şehirde hâkimiyet sağlayan Rusların öncelikli amacı ise Konstantinopolis’e ulaşmaktı. Böylelikle Bizans’ın başşehri Konstantinopolis’in zenginliklerinden olabildiğince faydalanmak adına seferler düzenlediler ve bu seferler sonucunda bir takım ticari imtiyazlar elde ettiler. Rusların Bizans ile olan ilişkileri, 860 yılında Kiev’de bulunmakta olan Askold ve Dir isminde iki Rus kökenli boyarın Konstantinoplis’e yönelik bir yağma seferi düzenlemeleri ile başladı. Bu tarihten itibaren iki devlet arasında siyasi ve ticari ilişkiler, Rusların ganimet ve şöhret hırsı yahut Bizans hükümetinden elde etmek istediği imtiyazlar dairesinde şekillendi. Ancak Rusların bir devlet olarak Bizans tarafından tanınmaları ve diledikleri ticari imtiyazları elde edebilmeleri Knez Oleg döneminde mümkün oldu.
Keywords : Rus, Bizans, Ticaret, Askold ve Dir, Knez Oleg