MARAŞ MİLLİ MÜCADELESİNİN ALBAYRAK GAZETESİ’NE YANSIMALARI

Authors : İsrafil Karataş

Pages : 155-172

Doi:10.52735/bellek.1576452

View : 155 | Download : 85

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Osmanlı devleti ile galip devletler arasında 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesi imzalanmıştır. Mütarekenin hükümlerine ve Wilson Prensiplerine aykırı olarak Anadolu coğrafyası galip devletlerce işgal edilmeye başlanmıştır. İşgale uğrayan yerlerden biri de stratejik öneme sahip olan Maraş vilayetiydi. Maraş, önce İngilizler tarafından, ardından İngiltere ile Fransa arasında imzalanan Suriye İtilafnamesi gereğince Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. Sekiz ay süren İngiliz işgali, işgalin geçici olması ve halka iyi davranılması nedenleriyle genel olarak olaysız geçmiştir. 31 Ekim 1919 tarihinde Fransız işgali başlamıştır. Fransız işgalinin kalıcı olduğunun anlaşılması, bölgede bir Ermeni devletinin kurulma isteği ve Fransızlar tarafından Ermenilerin Müslüman halka kötü davranması burada silahlı milis güçlerin kurulmasına neden olmuştur. Maraş’ta kurulan Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti, Fransızların ve Ermenilerin emellerini gerçekleştirmelerini engellemek adına Maraş halkının da desteğini ardına alarak silahlı bir mücadele başlatmıştır. Dönemin bazı gazeteleri de bu süreçte Maraş milli mücadelesine yayınlarıyla destek vermiştir. Erzurum’da yayın faaliyetleri içerisinde olan milli mücadele yanlısı Albayrak Gazetesi, Maraş ile birlikte onun çevresindeki işgalleri yakından takip etmiş ve bu işgallerin haksız olduğunu anlatmaya çalışmıştır. İşgallerin hukuksuz olduğunu anlatmak ve işgalleri sonlandırmak için Batı’ya karşı olabildiğince yumuşak bir dil kullanmıştır. 1918 Wilson Prensiplerine ve 1789 Fransız İhtilalinin getirdiği değerlere atıfta bulunarak işgallerin sona erdirilmesi gerekliliğinden söz etmiştir. Fransa ile Avrupa’nın açıkladığı insancıl fikirlere rağmen Osmanlı coğrafyasında emperyalist politikalar yürütülmesini Batı’nın bir çelişkisi olarak vasıflandırmıştır. Bunun yanı sıra hem Türklerin hem de Batı milletlerinin dikkatlerini işgallere çekerek bir kamuoyu oluşturma gayreti içerisine girmiştir. Bu çalışmada hedeflenen, Fransızlar tarafından Maraş’ın işgalinin ve kurtuluşunun Albayrak Gazetesine yansımalarını irdelemektedir. Ayrıca gazetenin işgal karşısında tutumunu ve bölgede milli direnişin oluşumundaki katkılarını ortaya koymaktır. Çalışmanın hazırlanmasında ağırlıklı olarak başta Albayrak Gazetesi, telif eserler ve kısmen arşiv belgelerinden istifade edilmiştir.
Keywords : Milli Mücadele, Albayrak Gazetesi, Fransa, Ermeniler, Maraş