Ebü’l-Berekât El-Bağdâdî’nin Felsefesinde Nefsin Varlığı, Tanımı ve Cevherliği

Authors : Ersan TÜRKMEN

Pages : 241-256

Doi:10.33460/beuifd.608907

View : 20 | Download : 6

Publication Date : 2019-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada nefs konusuna ilişkin nefsin varlığı, tanımı ve cevherliği problemleri merkeze alınarak Ebü’l-Berekât el-Bağdâdî’nin görüşleri incelenmiştir. Bağdâdî başta el-Kitâbü’l-Mu‘teber fi’l- ḥ ikme olmak üzere kaleme aldığı eserlerinde filozoflarla hesaplaşmayı tercih ederek, nefs konusu da dahil olmak üzere önceki filozofların birçok görüşünü ciddi eleştiriye tâbi tutmuştur. Filozof bu meseleler kapsamında nefsin varlığını şuur, nefsin sürekli kendini idrak etmesi ve hüviyetin tekliği yollarıyla ispat etmeye çalışır. Ancak filozofun nefsin varlığıyla ilgili olan düşüncesini oluşturan esas konu şuur meselesidir. Nefsin tanımı söz konusu olunca da Bağdâdî Aristoteles’ten aktarılan ve daha sonra Meşşâî filozoflar tarafından kabul edilen tanımı, nefsin manasını karşılamadığı için eleştirerek kapsamlı bir tanım yapmaya çalışır. Filozof ortaya attığı tanımda Eflatun’un felsefesinden istifade etmesiyle birlikte, şuur ve idrak türünden olan nefsanî eylemleri belirleyici unsur olarak kabul eder. Nefsin cevherliği ise filozof, Meşşâî filozofların benimsedikleri kuvvelerin çoğalması görüşünü eleştirir ve kuvvelerin tekliğini ileri sürerek nefsin cevherliğini ispatlar. Nitekim bu bağlamda özellikle Meşşâî filozoflar tarafından ortaya atılan delilleri tenkit ederek farklı bir yaklaşım sunmak şekliyle kendini diğer filozoflardan ayırır. 
Keywords : İslam felsefesi, , Nefs, , Aristoteles, , İbn Sina, , Ebul Berekât el Bağdadî, , Meşşai