Osmanlı Devlet Teşkilâtında Yargının İdari Denetimi: Kadıasker Teftiş Örneği

Authors : Cihan KILIÇ

Pages : 333-366

Doi:10.33460/beuifd.626012

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Adalet teşkilâtının düzenli işleyebilmesi, adaletin temini için gerekli şartların sağlanmasının yanı sıra muhtemel aksaklıklar ve bunlara bağlı olarak gelebilecek şikâyetlerin dikkate alınmasına bağlıdır. Osmanlı Devleti de adalet teşkilâtına önem vermiş devletin her tarafına yayılan kadılık teşkilâtı ve bir yönüyle üst mahkeme sayılan Dîvân-ı Hümâyun ile adaleti tesis etmeye çalışmıştır. Adalet teşkilâtının iş ve işlemlerini yerine getiren kadılar ile bu teşkilâtın insan kaynağını yetiştirme görevini üstlenen medreseler, ilmiye teşkilâtı adı altında organize edilmiştir. İlmiye teşkilâtının iş ve işlemleri ise Kadıaskerler tarafından organize edilmiştir. Kadıaskerler adalet sisteminin başında bulunsa da onların yaptığı faaliyetler zaman zaman şikâyete konu olmuştur. Özellikle görevden ayrıldıktan sonra veya haklarında şikâyet olması durumunda Kadıaskerlerin faaliyetleri görevlendirilen üst düzey ulemâ tarafından tetkik edilmekte, haklarında mahkeme kurulmaktadır. Bu çalışmada Rumeli Kadıaskeri hakkında merkezi yönetim tarafından görevlendirilen müfettişin gördüğü davalar konu edilmiştir.
Keywords : Osmanlı Tarihi, Kadıasker, İlmiye, Ulema, Adalet