Aristoteles’in Politika Felsefesi ve Günümüz: Adalet, Erdem ve İyi Yaşamın İzleri

Authors : Semiha Küçük

Pages : 343-370

Doi:10.33460/beuifd.1540364

View : 29 | Download : 18

Publication Date : 2024-12-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Politik bir varlık olarak insana dair özsel meselelerin temelinde yer alan adalet kavramı, yüzyıllar boyunca tartışmalara neden olmuştur. Bu tartışmalar sınırlı bir çerçeveden normatif düzeyde uyuşmazlıkları çözmek adına yapılmış görünse de asıl mesele hangi dönem ve hangi koşul olursa olsun, insanın ‘adil olan’ ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Nitekim makul insanlar dahi neyin adil olduğu konusunda sıklıkla anlaşmazlığa düşmektedirler. Özellikle modern dönemden itibaren adalete ilişkin iddiaların çoğu, yurttaşların eşitlik ve özgürlük kavramları temelinde, hakların nasıl tanımlanacağı ve refahın nasıl dağıtılacağı üzerine yoğunlaşmıştır. Bu minvalde, toplumun doğru örgütlenmesine karar verirken ihtiyaç duyulan şey genel ilkeler ve teorik akıl yürütmeler olmuş, adalet üzerine düşünceler de çeşitli teorilerde somutlaştırılmaya çalışılmıştır. Ancak günümüze yaklaştıkça artan sosyal ve kültürel karmaşıklık, tek bir adalet doktrini arayışı çabalarını da geçersiz kılmıştır. Özellikle modern dönemden itibaren etkin olan liberal anlayış, rasyonel olanın bu düzende cisimleştiğine bireylerini inandırmış, bu inanış insanın adalet üzerine sorgulama yapmak yerine ‘adaletsizlik hissi’nde yaşam sürmesine neden olmuştur. Bu hissin en önemli nedenlerinden biri Aristoteles’in vurguladığı ‘insan politik bir canlıdır’ görüşü ve politikanın konusunun insan için neyin iyi olduğuna dair bir arayış olduğunun unutulmuş olmasından kaynaklanmaktadır. Bunun yanı sıra Aristoteles’te iyi’nin yalnızca insan için değil aynı zamanda polis için de bir hedef olması, adaletin toplumsal iyi olması noktasında önem arz eder. Bu mesele hem toplumdan hem etik-politik meselelerden uzaklaşan bireyi ve bu uzaklaşmanın nedenlerini, ayrıca yaşanan ‘adaletsizlik hissi’ni düşünmek noktasında çalışmamıza ışık tutacaktır. Bu çalışmanın amacı, Antik Dönem’deki ‘ortak iyi’ anlayışı temelinde Aristoteles’in politika felsefesi açısından adalet kavramını anlamaya çalışmak ve özellikle adaleti bütünleyen erdem ve iyi yaşam kavramlarının günümüzde nasıl kavrandığını değerlendirmek olacaktır.
Keywords : Sistematik Felsefe, Aristoteles, Politika, Adalet, Erdem