BELGESEL FİLMLERDE KARAKTERLERİN ANLATIYA ETKİSİ: HAYAT BAZEN BELGESEL ÖRNEĞİ

Authors : Cem Hakverdi

Pages : 421-442

Doi:10.14514/beykozad.1522336

View : 5 | Download : 1

Publication Date : 2024-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Belgesel sinemanın toplumsal hayata olan etkisi veya ele aldığı konuyu ne derece temsil edebileceği konusu üzerine yürütülmekte olan tartışmalar uzun yıllardan bu yana süregelmektedir. Bu tartışmaların çok önemli bir bölümü belgesel sinemanın gerçeklik ile olan ilişkisi üzerinden temellendirilmiş, belgesel sinemada var olabilecek gerçekliğin ise çok büyük oranda “yönetmen tarafından yorumlanmış bir gerçeklik” olabileceğine sıklıkla vurgu yapılmıştır. Belgesel filmlerdeki gerçeklik tartışması çoğunlukla “yönetmenin gerçekliği” ve film yapım sürecindeki teknik olanakların sınırlamaları üzerinden yürütülmektedir. Bu çalışmanın amacı bahsi geçen tartışmalara karakter odaklı belgeseller üzerinden, filmin öznesi konumundaki kişilerin belgeselin gerçekliğini ne yönde etkileyebileceğini irdeleyerek katkı sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada amaçlı örnekleme yöntemi benimsenmiş ve çalışma için seçilen belgeselin öznesi durumundaki karakterler ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya örneklem olarak ise karakter odaklı ve gözlemsel bir belgesel olan Hayat Bazen (Life Sometimes, 2017) isimli belgesel film seçilmiştir. Belgeselin öznesi konumundaki iki ana karakter belgeselin yapım sürecinde 2,5 yıl süre ile izlenmiş, karakterlerin gündelik yaşamları üzerinden kent yaşamı ile kırsal yaşamın pratiklerine ilişkin bir tartışma ortamının yaratılması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın sonucunda belgeselin öznesi konumundaki karakterlerin, diğer bütün etkenler ile birlikte tartışılan konu özelindeki gerçekliğe etki edebileceği sonucu çıkarılmıştır.
Keywords : Sinema, Gözlemsel Belgesel, Belgesel ve Gerçeklik, Karakter Odaklı Belgesel, Doğrudan Belgesel