Bilim Felsefesinde Belirlenimcilik Tartışmaları: Eleştirel Gerçekçi Bir Giriş

Authors : Akansel Yalçınkaya

Pages : 1-21

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Bilim tarihine bakıldığında, Eski Yunan’dan beri süregelen ikiliklerin var olduğu görülmektedir. Bu ikiliklerin en önemlilerinden biri belirlenimcilik- özgür irade ikiliğidir. Bilim felsefesi alanındaki diğer ikiliklerde olduğu gibi, belirlenim-özgür irade ikiliğine de çözüm getirilmeye ve uzlaştırılmaya çalışılmıştır. Bhaskar çalışmalarıyla bilinirliği artan eleştirel gerçekçi bakış açısı ikiliği aşmada hâlihazırda en önemli girişimdir. Eleştirel gerçek- çilik, sosyal bilimler alanında, pozitivizmin görgülcülüğünden ve Humecu nedenselliğinden kaçınırken; post-pozitivizmin ya da postmodernizmin göreliliğinden de uzak durarak gerçekçi bir bilim anlayışının imkânını savunmaktadır. Bu çalışmada, bu ikiliğe ilişkin bilim felsefesindeki duruş- lar sergilenmeye ve ikiliği aşma çabası gösterenlerin fikirleri tartışılmaya çalışılmıştır. Son olarak, Bhaskar’ın eleştirel gerçekçiliğinin bu ikiliğe neden ve nasıl çözüm getirdiği ifade edilmektedir.
Keywords : Bilim Felsefesi, Belirlenimcilik, Özgür Seçim, Eleştirel Gerçekçilik