Klinik Araştırmalarda Yapay Zekâ Kullanımına Aracılık Eden SPIRIT-AI Protokolünün Türkçeye Uyarlaması

Authors : Mustafa Agah TEKİNDAL, Melike TEKİNDAL

Pages : 445-455

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2021-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Yapay zekanın klinik çalışmalarda hızla artan kullanımı, çalışma raporlaması ve metodolojisi konusunda bir zorluk teşkil etmektedir. Bu araştırmanın amacı klinik çalışmalarda yapay zekâ kullanımına aracılık eden SPIRIT-AI (Standard Protocol Items: Recommendations for Interventional Trials-Artificial Intelligence) protokolünün Türkçe uyarlaması yapılarak klinik çalışmaların yapay zekânın belli bir standartta kullanılmasını sağlamaktır. Gereç ve yöntem: Klinik araştırmaların tasarımı (SPIRIT) ve raporlanması (CONSORT) için mevcut kılavuzlar, bu alanda en yüksek kalitede çalışmaların üretilmesini sağlamak amacıyla genişletilmiştir. SPIRIT-AI protokolü dört araştırmacı tarafından Türkçeye çevrilmiş, çeviriler sonrası tek metin üzerinde fikir birliğine varılmıştır. İki uzman tarafından ters çeviri yöntemi ile dil geçerliği yapılmıştır. Sonrasında SPIRIT-AI protokolünün Türkçe versiyonunun uygunluğunu kontrol etmek amacıyla sağlık bilimleri ve tıp bilimleri alanında 22 makale incelenmiştir. İncelenen makalelerde uygulanan SPIRIT-AI protokolünün kullanımını değerlendirmek için uzmanlar arası uyuma bakılmıştır. Protokolde yer alan her bir madde için uzmanlar arasındaki uyum yüzdesi incelenmiş, Bland-Altman yöntemi ve sınıf içi korelasyon katsayısı ile toplam raporlanan kriter sayısı kullanılarak da uyum değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular çerçevesinde değerlendirilen makalelerin raporlama sıklığının benzerlik gösterdiği, değerlendiriciler arası uyumun istatistiksel açıdan anlamlı olduğu gözlemlenmiştir. Araştırma kapsamında ulaşılan sonuçlar, Türkçe’ye uyarlanan SPIRIT-AI protokolünün oldukça anlaşılır olduğunu tespit edilmiştir. Klinik çalışmalarda yapay zekâ kullanımında SPIRIT-AI protokolünün uygulayıcılar ve ilgili paydaşlar tarafından kullanılabileceğini düşündürmektedir.
Keywords : yapay zekâ, klinik araştırma, kontrol listesi, SPIRIT AI