FOLKLOR DERLEMELERİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Authors : Recai BAZANCİR

Pages : 99-114

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2016-07-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, Van merkez, Gürpınar ve Özalp ilçeleri, Mardin  merkez ve Kızıltepe ilçesi ile Bingöl yöresinde geçmişten günümüze dek süren sözlü gelenek ürünlerinden bir kısmını muhitin sosyal yapısını da  göz önünde bulundurarak değerlendirmektir. Yörelerde konuşulan, Türkçe, Arapça, Kurmanci ve Zaza’ca lehçelerinden halk hikâye ve masallarına yönelik örnekler Türkçe’ ye çevrilerek sunulmuştur. Buna ek olarak,  kuramsal yaklaşımların ve masal ile diğer sözlü halk ürünlerinin anlatıcı- derleyici ekseninde karşılaşılan güçlüklerini ve bu güçlükler karşısında üretilen çözümlemelerin, bu alanda yetkin bilim insanlarının görüşleri ile bize aktarılması amaçlanmıştır. Bölgede çok zengin efsane, masal ve fıkra anlatım geleneğinin varlığı gözlenmiştir. Bu sözlü gelenek ürünlerinin, bize kadar ulaşan halk anlatıları üzerinde tesiri olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Fıkraların, masalların ve halk hikâyelerinin icra bağlamında önemli bir kurumsal yapı olduğu karşımıza çıkmaktadır. Kahvehanelerin ve aile meclislerinin yörede anlatı geleneğinin oluşmasında ve sürdürülmesinde önemli bir etkisi vardır. Aktarımlar genellikle bu mekânlarda hayat bulmaktadır. Makalede referans olarak gösterdiğim kaynaklar ve bilim insanları, “Derlemelerde Karşılaştığım Güçlükler” başlığı altında verdiğim, derleme metodolojisi yöntemlerini uygularken karşılaştığım sorunlarda bana ışık tutmuşlardır. Masa başı çalışma yöntemleri ve teorik kuramların bize kazandırdıkları yadsınamaz. Fakat bu bilgiler dışında, sahaya inince gördüklerimiz farklılık arz edebilmektedir. Farklı inançların, etno-folklorik öğelerin, çeşitli dil ve lehçelerin bulunduğu doğu ve güneydoğu illerinde, bu zengin kültürel değerlere sahip anlatıcılara ulaşmak, yörede mevcut bulunan hikâye ve masal birikimini gün yüzüne çıkaracaktır. Özellikle kültürel anlamdaki farklılıklar, derlemecilere kuramsal anlamda çeşitlilik sunması bakımından önem taşımaktadır.
Keywords : Derleme, Gelenek, Sözlü gelenek ürünleri, Yöntem, Kuram