Muhammed Âbid el-Câbirî’ye Göre İrfânîlerin Nübüvvet Anlayışları

Authors : Erkan BAYSAL

Pages : 245-268

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2017-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz İslam düşüncesinin en önemli konularından biri nübüvvettir. Bu nedenle kelamcılar, filozoflar ve mutasavvıflar, nübüvete dair konuları derinlikli bir şekilde incelemişlerdir. Nübüvvetle yakından ilgisi bulunan, İslam kültür mirasının önemli halkalardan birisi olan irfânın, teorik ve pratik olmak üzere iki ana boyutu bulunmaktadır. Teorik irfân, nübüvvetin mahiyetini, nübüvvet-velâyet ilişkisini ve velâyetin kısımlarını bütün yönleriyle tartışmıştır. Bütün irfânî akımlarda velâyet, merkezî bir konuma sahiptir. İrfânîlerde nübüvvet, Velâyet-i âmmenin bir kısmıdır. İslam ilim, kültür ve felsefe birikimini yapısal bir okumaya tabi tutan Câbirî, söz konusu mirası üç başlık altında değerlendirmektedir. Bunlar; “beyân”, “burhan” ve “irfân“dır. Câbirî’ye göre mezkûr kavramlardan hem sünnî hem de şiî düşüncede önemli bir yere sahip olan irfân düşüncesinin İslam’dan başka kaynakları da vardır. Bunların başında Hermetizm ve kadîm kültürler gelmektedir. Câbirî’ye göre epistemolojik olarak Sünnî irfânla Şiî irfânın nübüvvet anlayışları benzerdir. O, bu iki anlayış arasındaki farkın ideolojik ve siyasi olduğunu düşünmektedir. Bu çalışmada Câbirî’nin irfân kavramsallaştırması merkezinde Sünni ve Şii irfânları karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. 
Keywords : İrfân, Hermetizm, Nübüvvet, Velâyet, Sünnî, Şiî