Gazzâlî ve İlk Dönem Hanefi Usulcüleri Bağlamında Şer’u Men Kablenâ’nın Delillik Değerine Dair Bir İnceleme

Authors : Süleyman Taşkın

Pages : 91-120

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2018-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Şer’u men kablenâ, Hz. Muhammed’den önceki peygamberler vasıtasıyla bildirilen dini hükümler olarak tanımlanmaktadır. İslam âlimleri, Kur’an ve sünnette yer almayan hükümlerin Hz. Peygamber’in ümmeti için geçerli olmadığı hususunda ittifak etmişlerdir. Ancak bu hükümlerden Kur’an ve Sünnet’te kabul veya reddedildiğine dair işaret olmaksızın yer alanlar hakkında ihtilaf etmişlerdir. Bu bağlamda özellikle Hz. Peygamber’in risaletinden sonra bu hükümlerle amel edip etmediği tartışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Konuya dair değerlendirme ve görüşleri üç kısma ayırmak mümkündür: (i) Hz. Peygamber, kendisine risalet görevi tevdi edildikten sonra eski şeriatların hükümleriyle amel etmiştir. (ii) Hz. Peygamber, kendisine peygamberlik bildirildikten sonra eski şeriatların hükümleriyle amel etmemiştir. (iii) Eski şeriatların hükümleri Müslümanlar için de bağlayıcıdır. Bunlar Hz. Muhammed (s.a.v.)’in şeriatı haline gelmişlerdir. Ortaya konan bu görüşler bağlamında farklı düşüncelere sahip olan Gazzâlî ve onun çağdaşı olan ilk dönem Hanefi usulcülerin ele alınması konunun daha iyi anlaşılması için iyi bir seçim gözükmektedir. Bu sayede hem Şafii ve Hanefi mezhebine bağlı alimlerin düşüncelerini karşılaştırma imkanı bulunmuş hem de konu, tartışmanın en sıcak dönemi bağlamında ele alınmıştır.  
Keywords : Fıhık, Şeru men Kablenâ, Debûsi, Gazzâli, Semerkandî, Şeriat