Şark İstiklâl Mahkemesi’nin Belgeleri Işığında İmâm Efendi (Osman Bedreddin Erzurumî) ile Harput Ulemâsından Müftü Kemâleddin Efendi Arasındaki Mürşid-Mürîd İrtibâtı

Authors : Ahmet KARATAŞ

Pages : 155-182

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2018-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Nakşibendîliğin Hâlidîlik kolunun Elazığ ve çevresine yayılmasında Şeyh Ali Sebtî’nin rolü büyüktür. Onun yetiştirdiği halîfeler arasında en meşhur olanı Elazığ-Palulu Mahmud Sâminî’dir. Mahmud Sâminî’nin en önemli ve etkili halîfesi ise İmâm Efendi nâmıyla şöhret bulan Osman Bedreddin Erzurumî’dir. Birkaç asırlık ulemâ silsilesinin son halkalarından olan müderris Kemâleddin Efendi ise 1916-1926 yılları arasında Elazığ müftülüğü yapmış olup mevkii itibariyle İmâm Efendi’nin en önde gelen mürîdlerindendir. Kemâleddin Harputî Efendi 1926’da Şark İstiklâl Mahkemesi’nin emriyle gözaltına alınmış, mektup, defter ve birtakım evrâkına el konulmuş, sorgulanmış ve mahkemeye sevkedilmiştir. Mahkeme neticesinde de müftülükten azledilerek Samsun’a sürülmüştür. El konulan evrâk ise diğer mahkumların evrâkıyla birlikte “devlet sırrı” olarak TBMM arşivinde 92 yıl boyunca saklanmış, bunlara erişime izin verilmemiştir. Ancak 2018’de TBMM Başkanlığı’nın tasdikiyle bu evrâk araştırmacıların istifadesine açılmıştır. Kemâleddin Efendi’nin ve çocuklarının buradaki evrâkı üzerinde yaptığımız incelemeler neticesinde mürşidi İmâm Efendi’ye yazdığı şiirleri tespit ettik. Sorgu ve mahkeme zabıtlarında ise Şark İstiklâl Mahkemesi üyelerinin Kemaleddin Efendi’yi Harput ve civârında büyük bir manevî nüfûza sahip olan İmâm Efendi’ye bağlılığı sebebiyle sorguladığını gördük. Makalemizde bu tutanakların ilgili kısımlarını ve Kemaleddin Efendi’nin İmâm Efendi’yle ilgili yazdığı şiirleri Latin harflerine aktararak ilk defa gün yüzüne çıkarmış bulunuyoruz.
Keywords : Tasavvuf, Edebiyat, Şark İstiklâl Mahkemesi, İmâm Efendi Osman Bedreddin, Kemâleddin Harputî, Ömer Naîmî, Abdülhamid