Bingöl ve Çevresinde Halidîliğin Yayılmasında Etkili Olmuş Sufi Şahsiyetler

Authors : Mehmet Şirin AYİŞ

Pages : 183-208

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2018-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bingöl’ün, Halidîlik ile tanışma süreci, Mevlana Halidin, Şeyh Ali Sebti’yi irşad hizmetlerinde bulunmak üzere Palu bölgesine görevlendirmesi ile başlamıştır. Şeyh Ali Sebti, Palu’da medrese ve tekke sistemini kurduktan sonra, Palu’da başlattığı ilim ve irşad faaliyetlerini, Bingöl ve çevresine taşımış, bu vesileyle bölgede ilim ve irşad faaliyetleri yapan bazı ailelerle tanışmıştır. Bu ailelerin bir kısmı o gün için Kadiriye tarikatına mensup olan kimselerdir. Şeyh Ali Sebti, gerek Kadiriye tarikatına mensub olan aileler, gerekse de herhangi bir tarikata mensub olmadan o gün için bölgede klasik şark medrese geleneği üzerinden ilmî tedrisat faaliyeti yürüten Şeyh Abdullah Melekanî, Şeyh Ahmed el-Çanî, Şeyh Süleyman el-Kûrî, Şeyh Ahmed-i Halifanî, Kiğı’lı Şeyh Selim Efendi ile Şeyh Ahmet Çapakçûrî gibi zatların Nakşibendiyye tarikatına geçmelerini sağlamıştır. Bu zatlar da, Şeyh Ali Sebti’ye intisab ederek Bingöl ve çevresinde Halidî-Nakşî tarikat geleneğinin yayılmasında etkili olmuşlardır. Bu amaçla Şeyh Abdullah Efendi, Solhan bölgesinde; Şeyh Ahmed el-Çanî, Bingöl merkez ile Az ve Sancak bölgelerinde; Şeyh Süleyman Efendi, Kur ve Uzunsavat köylerinin bulunduğu bölgede; Şeyh Ahmed-i Halifanî, Karlıova ve Erzurum Bölgesinde; Şeyh Selim Efendi ise Kiğı ve Erzurum bölgesinde ilim ve irşad faaliyetlerinde bulunmak suretiyle Halidîliğin bölgede yayılmasında etkili olmuşlardır. 
Keywords : Bingöl, Halidîlik, Sûfî Şahsiyetler, İlmî Tedrisat, İrşad Faaliyetleri