Tokat Musallaları

Authors : Ali Açıkel

Pages : 251-271

View : 49 | Download : 160

Publication Date : 2023-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İslamiyet´in ortaya çıkışından itibaren mescit dışında açık havada cenaze, bayram ve teravih namazları kılmak ve diğer toplu etkinliler yapmak için \\\"musallâ\\\" adı verilen özel mekânlar tesis edilmiştir. Bu \\\"musalla\\\" geleneği Türk-İslam devletlerinde de devam ettirilmiştir. Bu mekânlar genel olarak \\\"îdgâh\\\", \\\"kıblegâh\\\", \\\"namazgâh\\\", \\\"musallâ\\\" ve \\\"secdegâh\\\" gibi isimler almışlardır. Bu terimlerin aralarında bazı ufak anlam farklılıkları olmakla birlikte tamamı açık hava ibadet ve toplanma yerlerini işaret etmektedir. Bu türden yerler yaygın olarak Arapça \\\"musallâ\\\" ve Farsça \\\"namazgâh\\\" adıyla bilinmektedir. Bilhassa Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde hem şehir merkezlerinde ve mezarlıklarda hem de yol güzergâhlarında cami harici birçok musalla ya da namazgâh mekânları kurulmuş, bunların bakım ve onarımı ile görevlilerinin ücretleri için vakıflar yapılmıştır. Bu tesislerin sadece bir kısmı günümüze kadar gelebilmiştir. Birçok araştırmacı Anadolu coğrafyasındaki bu ibadet ve etkinlik yerlerinin fonksiyonları ve mimari özellikleri üzerine çok sayıda incelemeler kaleme almışlardır. Musalla ya da namazgâh denilen ibadet ve toplanma yerleri Selçuklu ve Osmanlı döneminde Tokat´ta da tesis edilmiştir. Tokat şehir merkezi ve çevresinde tesis edilen cami harici ibadet ve toplanma mekânları arşiv kayıtlarında genel olarak \\\"musallâ\\\", bazan da \\\"namazgâh\\\" diye isimlendirilmiştir. Tokat musallaları hakkında müstakil bir çalışma yapılmamış ancak bazı incelemelerde kısaca temas edilmiştir. Bu çalışmada, yeni tespit edilen arşiv kayıtları ve inceleme eserler yardımı ile Tokat musallaları derli toplu bir şekilde incelenmiştir. Çalışmanın amacı, özelde Tokat´ın genelde Osmanlı Devleti´nin inanç kültürüne katkı sağlamaktır.
Keywords : Osmanlı, Tokat, Musalla, Namazgâh, Vakıf.