İSPAT YÜKÜNÜ TERSİNE ÇEVİREN KANUNİ KARİNELERİN MASUMİYET KARİNESİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Semih Oğuz AYDIN

Pages : 321-350

Doi:10.57083/adaletdergisi.1217791

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Varlığından haberdar olunan bir olgudan yola çıkılarak, diğer bir olgunun varlığı hakkında bir sonuca varmayı sağlayan kanuni karinelere her devletin hukuk sistemlerinde yer verilmektedir. Hatta kimi zaman kanuni karineler vasıtasıyla suç normlarının ihdas edildiği de gözlemlenebilmektedir. Bahsi geçen nitelikteki karineler, öğretide suçluluk karineleri olarak adlandırılmaktadır. Suçluluk karineleri suç isnadı altındaki kişinin suçlu olduğu hususunda bir varsayım ihdas ettiğinden mahkumiyetine hükmedilmemesi için suç isnadı altındaki kişinin suçlu olmadığını ispat etmesini gerektirmektedir. Bilindiği üzere aksi ispat edilinceye dek bir suçla itham edilen herkesin masum olduğu hususunda normatif bir olgu ortaya koyan masumiyet karinesi, isnat altındaki kişinin suçu işlediğini ispat etme yükümlülüğünün iddia makamınca deruhte edilmesini gerektirmektedir. Bu halde suçluluk karineleri, masumiyet karinesinin gerekliliklerine aykırılık taşımaktadır. Buna karşın İHAM ve AYM’nin yerleşik içtihadına göre suçluluk karinelerinin kullanılmaları kategorik olarak masumiyet karinesi bakımından bir ihlal oluşturmamaktadır. Belirli sınırlar içerisinde kullanılmaları halinde ispat yükünü tersine çeviren suçluluk karineleri masumiyet karinesi bakımından bir ihlal teşkil etmemektedir.
Keywords : Masumiyet Karinesi, İspat Yükü, Kanuni Karine, Suçluluk Karinesi, Otomatik Uygulama, Savunma Hakkı