Osmanlı İmparatorluğunda Siyasal İdare ile Finansal İdare Arasındaki Güç Mücadelesi: Balta Limanı Anlaşması’ndan Birinci Dünya Savaşı’na

Authors : Mete GÜNDOĞAN, Yakup ÖZSARAÇ

Pages : 403-439

Doi:10.31679/adamakademi.926669

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Osmanlı İmparatorluğunun 1838 Balta Limanı Antlaşması insert ignore into journalissuearticles values(BLA); ile başlayıp, Birinci Dünya Savaşına kadar süren bir zaman dilimi içerisindeki ekonomik, mali ve siyasi analizi yapılmıştır. Çalışmada özellikle BLA ile Osmanlı İmparatorluğunun dünyaya finansal entegrasyonu ve siyasi idarenin çözümlemeleri ve etkileri analiz edilmiştir. BLA ile Osmanlı toprakları uluslararası ticarete açılmış ve cari açık vermiştir. Takip eden dönemde uluslararası ticaret yeni bir boyut almış ve Osmanlı için uluslararası ödemeler sistemi ortaya çıkarmıştır. Bu durum bankacılık sisteminin Osmanlı toprakları içerisine girmesine ve yapılanmasına temel teşkil etmiştir. BLA anlaşması sonucunda önceleri ekonomik rahatlama yaparken, ilerleyen süreçlerde ise ekonomik ve mali zorluklara neden olmuştur. Siyasi süreçlerin ortaya çıkmasıyla BLA sorgulanmaya başlamıştır. Bu sorgulamalar sistemin kendisine değil, kullanımına yönelik yapılmıştır. Bu çerçevede “daha nitelikli” olacağına inanılan idareciler sıklıkla değiştirilmiştir. Osmanlı yöneticileri uzun vadeli iktisadi sonuçlardan çok, kısa vadede Avrupalı devletlerden sağlanacak siyasal veya mali desteği düşünmüşlerdir. Süreç içerisinde; 1854 dış borç alım süreci, 1863 Osmanlı Bankası ve para basma yetkisinin devri sonuçta 1876’da moratoryum süreci yaşanmıştır. Bu süreçten 1881 Düyun-ı Umumiye İdaresi ile çıkış aransa da siyasal sistem etkinliğini kaybetmiş ve neticede maliye ile ekonominin kontrolü tamamen yabancıların ve gayri-müslimlerin eline geçmiştir. Kısaca makalede; siyasal güç mücadelesi ile finansal güç mücadelesinin mukayeseli analizi yapılmıştır.
Keywords : İttihat ve Terakki Cemiyeti, Balta Limanı Ticaret Anlaşması, Osmanlı Ekonomisi, Siyasal İdare, Birinci Dünya Savaşı, Balta Limani Trade Agreement, Ottoman Economy, Political Administration, Committee of Union and Progress, First World War