Çaltı Çayı Yukarı Havzası’nın (Kangal Doğusu) Jeomorfolojisi

Authors : Murat SUNKAR, Saadettin TONBUL, M. Ali ÖZDEMİR

Pages : 141-158

Doi:10.1501/Cogbil_0000000086

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2008-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İnceleme alanı, Türkiye’nin önemli Neojen havzalarından birini oluşturan Uzunyayla Platosu’nun doğusunda, Fırat’ın önemli kollarından Çaltı Çayı’nın Yukarı Havzası’nı kapsamaktadır. Jeolojik bir havza olan Uzunyayla Paltosu, morfolojik olarak iki farklı havzaya ayrılmaktadır. Bu platonun batı bölümü Uzunyayla Havzası’nı, doğusu ise Kangal Havzası’nı oluşturmaktadır. Kangal Havzası’nın doğusunda yer alan inceleme alanı, kuzey ve güneyden ters faylarla sınırlandırılmış olduğundan bir dağ arası havzasıdır. K-G doğrultulu sıkışma rejimi etkisinde kalan inceleme alanı sürekli yükselmiştir. Yükselmeye neden olan bindirmeler Alt Pliyosen’e kadar etkili olduğu için genç tektoniğin Pliyosen’de başladığı bir alandır. Üst Miyosen-Pliyosen boyunca sürekli sedimantasyon alanı özelliğini koruyan havzada, kalınlığı yer yer 200 m’yi bulan yatay yapılı gölsel ve akarsu oluşukları birikmiştir. Kuzey ve güneyde dağlık alanlar üzerinde havzanın farklı dönemlerdeki taban seviyesine göre belli yükseltilerde aşınım yüzeyleri gelişmiştir. Neotektonik dönemde dağlık alanlar KDGB doğrultusunda sol yanal atımlı faylarla dilimlenmiştir. Bu faylar da KB-GD doğrultusunda sağ yanal atımlı ikincil faylarla kesilmiştir. Çaltı Çayı Yukarı Havzası, yatay yapılı dolguların yarılmasıyla oluşan ortalama 1650 m yükseltilerinde yapısal bir platodur. Bu havzada, kıvrımlı, kırıklı, yatay ve monoklinal yapıda gelişen yer şekillerini de görmek mümkündür. Havza dolgularının yarılmasıyla tipik yapı platosu, korniş ve mesalar oluşmuştur. Fay hatları boyunca; ötelenmiş sırt ve vadiler, fay diklikleri, fay façetaları, fay gölleri (Sag-pont), sıcak su kaynakları ve kütle hareketleri gelişmiştir
Keywords : Çaltı çayı, Kangal Havzası, Uzunyayla