TÜRKİYE’DE ŞEHİRLEŞMENİN MEKANSAL DAĞILIŞI ve DEĞİŞİMİ

Authors : Murat YÜCEŞAHİN M., Rüya BAYAR, Murat ÖZGÜR E.

Pages : 23-39

Doi:10.1501/Cogbil_0000000042

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2004-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, Cumhuriyet Dönemi içinde şehirleşmenin Türkiye’deki mekânsal dağılışı ve üç zaman kesitine yansıyan değişimi ele alınmaktadır. Bunun için Devlet İstatistik Enstitüsü’nün 1927, 1960 ve 2000 yıllarına ait sayım sonuçları değerlendirilmiştir. Türkiye gibi endüstrileşme sürecine sonradan katılmış gelişmekte olan ülkelerde şehirleşme, XX. yüzyılın ortalarından itibaren ivme kazanmış, demografik karakterli bir olaydır. Bu durumu toplam nüfus içinde şehirli nüfus oranlarının ve şehirsel yerleşme sayısının artışından izlemek mümkündür. 1927 yılında % 24 olan şehirleşme düzeyi, 1960’da % 33, 2000 yılına gelindiğinde %71 değerini göstermektedir. 1927-2000 döneminde şehirleşme, alansal olarak ülkenin batı kesimlerinden orta ve güney kesimlerine hızla yayılmıştır. Önceleri Marmara ve Ege bölgeleri şehirleşmenin en fazla dikkat çektiği alanlar durumundayken, daha sonra bu bölgelerin yanında Orta Anadolu ve Akdeniz bölgeleri hızlı bir gelişme sağlamışlardır. Şehirleşme farklı bölgelerde etkin olarak kendisini gösterirken, aynı zamanda da Türkiye’de şehirsel hiyerarşi şekillenmeye başlamıştır. Türkiye’deki şehirleşmede dikkat çekici bir başka nokta, şehirlerin aynı hızda büyümediğidir. Şehirler büyüdükçe nüfus daha hızlı artış göstermektedir. Küçük şehirler yıllık ortalama % 2-2.5 nüfus artışına sahne olurken, orta büyüklükteki şehirler % 3.5, büyük şehirler % 4-5, milyonluk şehirler ise % 6 oranında büyümektedir. Bu durum, Türkiye’de şehirleşmenin metropolleşmeye doğru kaydığını göstermektedir. Bu süreçle birlikte Türkiye’de metropolitan köy olgusu hızla yayılmaktadır
Keywords : Şehirleşme, Mekânsal Dağılış, Metropolitan Köy, Türkiyenin Kasaba ve Şehirleri, Türkiye